Shishir Hegde Column: ಜಿಮ್ಮಿ ಕಾರ್ಟರ್‌ ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದೆರಡು ಮರಣಶಯ್ಯೆಯ ಕಥೆಗಳು

ಶಿಶಿರಕಾಲ

shishirh@gmail.com

ಹೆಚ್ಚಿನ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ ಬದುಕು ಗಂಜಿಯಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದ ನೊಣದಂತೆ, ಒಮ್ಮೆ ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೆ ಬಿದ್ದವರು ಅಲ್ಲಿಂದ ಮತ್ತೆಂದೂ ಮೇಲೆದ್ದು ಬರಲಾರರು. ಅವರಿಗೆ ಮುಕ್ತಿ ಇಲ್ಲ. ಕೈಕಾಲು ನಡುಗುವ, ಬಾಯಿ ತೊದಲುವ, ನಡೆಯಲಾಗದೆ ಡೈಪರ್ ಧರಿಸುವ ಸ್ಥಿತಿ ಮುಟ್ಟಿದರೂ, ರಾಜಕಾರಣವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಬಿಲ್‌ಕುಲ್ ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ.

ವಯಸ್ಸು ಎಂಬತ್ತು-ತೊಂಬತ್ತು ದಾಟಿದರೂ ರಾಜಕೀಯ ನಿಲ್ಲುವುದಿಲ್ಲ. ಅಧಿಕಾರ- ಇನ್ನೂ ಬೇಕು. ತಾನು ಹೇಳಿದ್ದು- ಇನ್ನೂ ನಡೆಯಬೇಕು. ಜನರು ಜೈಕಾರ ಹಾಕುತ್ತಿರಬೇಕು. ತನ್ನ ಮುಂದಿನ ತಲೆಮಾರು ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಬೇಕು. ಥೋ, ಇವರದು ಆಸ್ತಿಯಷ್ಟೇ ಆಸೆಯೂ ಮೂರ್ನಾಲ್ಕು ಜನ್ಮಕ್ಕಾಗುವಷ್ಟು! ತೃಪ್ತಿ-ಮುಕ್ತಾಯ-ನಿವೃತ್ತಿ ಎಂಬುದು ಇಲ್ಲವೇ ಇಲ್ಲ.

ಇದು ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಕಥೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ. ಯಾವುದೇ ದೇಶ-ಕಾಲದಲ್ಲಿಯೂ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳೆಂದರೆ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಹೀಗೆಯೇ. ಯಾವ ರಾಜಕಾರಣಿಯನ್ನೇ ಕೇಳಿ- ‘ರಾಜಕಾರಣ ಸಾಕಾಗಿದೆ, ಸರಿಯಿಲ್ಲ’ ಎಂದೇ ಹೇಳುವುದು. ಆದರೆ ಯಾರೊಬ್ಬರೂ ಬಿಡಲೊಲ್ಲರು. ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರದು ಒಂದೊಂದು ಅನಿವಾರ್ಯತೆಯ ಸಿದ್ಧ ಕಾರಣ. ರಾಜಕೀಯದಾಚೆಯ ಬದುಕು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ. ಇದು ಅವರದೇ ನಿರ್ಬಂಧ. ಈ ಎಲ್ಲದಕ್ಕೆ ಅಪವಾದವಾಗಿ ಬದುಕಿದವರು ಇಲ್ಲವೆಂದಲ್ಲ.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: Shishir Hegde Column: ಮ್ಯಾಚ್‌ ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ ಟಿವಿ ʼಆರ್‌ ಸಿ ಬಿʼ ಡಿ

ಆದರೆ ಬಹಳ ವಿರಳ. ಅಂಥ ವಿರಳಾತಿವಿರಳರಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕದ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಜಿಮ್ಮಿ ಕಾರ್ಟರ್ ಕೂಡ ಒಬ್ಬರು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಅಮೆರಿಕದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದವರು ತಮ್ಮ ಅವಧಿ ಮುಗಿಯುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಯಾವುದೋ ಬೀಚ್ ಬದಿಯ ದೊಡ್ಡ ಬಂಗಲೆಗಳೊಳಗೆ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 25-30 ಬೆಡ್‌ರೂಮ್‌ನ ಹತ್ತಿಪ್ಪತ್ತು ಎಕರೆ ಜಾಗದ ಮನೆ, ಆಳುಕಾಳು, ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಸೀಕ್ರೆಟ್ ಸರ್ವೀಸ್‌ನವರು.

ಸ್ವಂತ ವಿಮಾನದ ಹಾರಾಟ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ನಿವೃತ್ತರಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ದೊಡ್ಡ ದೊಡ್ಡ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ಕಂಪನಿಗಳ ಬೋರ್ಡ್ ಮೆಂಬರ್ ಆಗುತ್ತಾರೆ, ಭಾಷಣಕ್ಕೆ ಲಕ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ಡಾಲರ್ ಗೌರವಧನ ಪಡೆಯು ತ್ತಾರೆ, ವಶೀಲಿ ವ್ಯವಹಾರಕ್ಕೆ ಇಳಿಯುತ್ತಾರೆ, ಪುಸ್ತಕ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ ಇತ್ಯಾದಿ. ಈ ರೀತಿ ಬಹುಕೃತ ವೇಷ ಧರಿಸಿ ಯಥೇಚ್ಛ ದುಡಿಯುತ್ತಾರೆ. ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯವನ್ನೂ ಮುಂದುವರಿಸಿ ಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಾರೆ.

ಆದರೆ ಜಿಮ್ಮಿ ಕಾರ್ಟರ್ ಮಾತ್ರ ಇದೆಲ್ಲದಕ್ಕೂ ಅಪವಾದ. ಜಿಮ್ಮಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಪದವಿಯನ್ನು ಮುಗಿಸಿದ ಮಾರನೆಯ ದಿನ ವೈಟ್‌ಹೌಸ್‌ನಿಂದ ಹೊರಟು ಹೋದದ್ದು ಜಾರ್ಜಿಯಾದ ತನ್ನ ಚಿಕ್ಕ ಮನೆಗೆ. ಚಿಕ್ಕದು ಎಂದರೆ ಚಿಕ್ಕದೇ- ಇಂದಿನ ಕಾಲಮಾನದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಲಕ್ಷ ಡಾಲರ್. ಅಮೆರಿಕದ ಕೆಳಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದವರು ವಾಸಿಸುವ ಮನೆ. ಜಿಮ್ಮಿ ಕಾರ್ಟರ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದಾಗ ಪತ್ರಕರ್ತರು, “ರಿಟೈರ್ಡ್ ಆದ ನಂತರ ಎಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತೀರಿ?" ಎಂದು ಕೇಳಿದ್ದರಂತೆ.

ಅದಕ್ಕೆ ಜಿಮ್ಮಿ “ನಾನು ಜಾರ್ಜಿಯಾದ ನನ್ನ ಮನೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತೇನೆ" ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದರಂತೆ. ಆಗ ಪತ್ರಕರ್ತರು ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷ ಹಳೆಯ ಆ ಮುರುಕು ಮನೆಯನ್ನು ತೋರಿಸಿ, ಜಿಮ್ಮಿ ಜೋಕ್ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಬರೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರಂತೆ. ಜಿಮ್ಮಿ ಕಾರ್ಟರ್ ಅಧಿಕಾರ ಬಿಟ್ಟು ಕೊನೆಯ ಬಾರಿ ವೈಟ್ ಹೌಸ್‌ನಿಂದ ಹೊರಡುವಾಗ ಹೇಳಿದ ಮಾತುಗಳು ಇವು ‘ I didn't want to capitalize on being president. I didn't want to be rich. I have everything I need "-“ನಾನು ಅಮೆರಿಕದ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷಗಿರಿಯನ್ನು ಸ್ವಂತಕ್ಕೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ನನಗೆ ಶ್ರೀಮಂತನಾಗಬೇಕು ಎಂದು ಮೊದಲೂ ಇರಲಿಲ್ಲ, ಈಗಲೂ ಇಲ್ಲ. ನನ್ನ ಬಳಿ ನನಗೆ ಬೇಕಾದದ್ದು ಎಲ್ಲವೂ ಇದೆ".

ಜಿಮ್ಮಿ ಮುಂದಿನ 43 ವರ್ಷ ಅಕ್ಷರಶಃ ಆಡಿದಂತೆ, ಬಯಸಿದಂತೆ ಬದುಕಿದರು. ಜಿಮ್ಮಿ ಕಾರ್ಟರ್ ಅಮೆರಿಕದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗುವುದಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ಜಾರ್ಜಿಯಾ ಗವರ್ನರ್ (ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗೆ ಸಮಾನ) ಆದವರು. ಅಮೆರಿಕದ ಹಾಲಿ ಮತ್ತು ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಿಗೆ ‘ಸೀಕ್ರೆಟ್ ಸರ್ವೀಸ್’ ರಕ್ಷಣೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಅದನ್ನು ಕೂಡ ಎಷ್ಟು ಬೇಕೋ ಅಷ್ಟಕ್ಕೇ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಲು ಅವರು ಕೋರಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಜಿಮ್ಮಿ ಊರಿನ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಆರಾಮಾಗಿ ಓಡಾಡಿಕೊಂಡು, ಆದಿತ್ಯವಾರ ಚರ್ಚಿನ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ, ಸ್ಥಳೀಯ ಊರಿನ ಮೀಟಿಂಗ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಿ ಹೀಗೆ ಆ ಊರಿನ ಒಬ್ಬ ತೀರಾ ಸಾಮಾನ್ಯರಂತೆ ಬದುಕಿದರು. ಜಿಮ್ಮಿ ಪ್ರತಿ ವಾರ ಹೆಂಡತಿಯ ಜತೆ ಸ್ನೇಹಿತನ ಮನೆಗೆ ಊಟಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರಂತೆ. ಆಗಲೂ ಅಷ್ಟೇ.

ಮನೆಯಿಂದ ಅವರ ಮನೆಗೆ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ, ಸುಮಾರು ಎರಡು ಕಿಲೋ ಮೀಟರ್ ನಡೆದು ಹೋಗಿ ಬರುವುದು. ಜಿಮ್ಮಿ ಊರಿನ ಯಾವುದೇ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ, ಮನೆಗೆ ಹೋದರೂ ಎಲ್ಲರಂತೆ ಪೇಪರ್ ಪ್ಲೇಟಿನಲ್ಲಿ, ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಚಮಚ ಬಳಸಿ ತಿನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದರೆ ಮಾಜಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರ ಸರಳತೆಯನ್ನು ಊಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ.

ನಿವೃತ್ತಿಯ ನಂತರ ತಮಗೆ ದಾನವಾಗಿ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಹಣದಿಂದ ಬಡವರಿಗೆ ಮನೆ ಕಟ್ಟಿಸಿಕೊಡುವುದು ಇತ್ಯಾದಿ ಮಾಡಿದ್ದೇ ವಿನಾ ತಮಗೆ ಬೇರೆ ಮನೆಯನ್ನೂ ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ಜಿಮ್ಮಿ ತಾವೇ ಅಡುಗೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು, ಪಾತ್ರೆ ತೊಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಇವೆಲ್ಲ ಸರಳತೆ ಯಾವ ತೋರಿಕೆಗೂ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಜಿಮ್ಮಿಯಂತೆಯೇ ಜತೆಯಲ್ಲಿ ಸರಳವಾಗಿ ಬದುಕಿದವರು ಅವರ ಪತ್ನಿ ರೋಸಲಿನ್.

ಅಂಥ ಜಿಮ್ಮಿಯ ಕೊನೆಯ ದಿನಗಳು ಕೂಡ ಹಾಗೆಯೇ ಇದ್ದವು. ಜಿಮ್ಮಿ 2023ರಲ್ಲಿ, 98ನೇ ವಯಸ್ಸಿ ನಲ್ಲಿ- ‘ಇನ್ನು ನನಗೆ ಬೇರಿನ್ನೇನೂ ಆರೈಕೆ ಬೇಡ, ಪೂರ್ಣ ಬದುಕಿದ್ದೇನೆ, ಇಷ್ಟು ಸಾಕು, ಸಂತೃಪ್ತ ಬದುಕು’ ಎಂದು ಹಾಸ್ಪೈಸ್ ಆರಿಸಿಕೊಂಡರು. ಪತ್ನಿ ರೋಸಲಿನ್‌ಗೆ ಕೂಡ 96 ವರ್ಷವಾಗಿತ್ತು.

ಅವಳೂ ಅದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಾಸ್ಪೈಸ್ ಆಯ್ದುಕೊಂಡಳು. ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ವಿಚ್ಛೇದನ ಎಷ್ಟು ಸಾಮಾನ್ಯ ಎಂಬ ಅರಿವು ನಿಮಗಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ಜಿಮ್ಮಿ ಮತ್ತು ರೋಸಲಿನ್ 77 ವರ್ಷ ಜತೆ ಯಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದರು. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದ ಹಾಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಪತಿ ಪತ್ನಿ ಇಬ್ಬರೂ ಹಾಸ್ಪೈಸ್ ಆರೈಕೆ ಪಡೆದರು. ಆದರೆ ಜಿಮ್ಮಿಗಿಂತ ಮೊದಲೇ ಪತ್ನಿ ರೋಸಲಿನ್ ತೀರಿಕೊಂಡರು.

ಜಿಮ್ಮಿ ಕೈ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡಿರುವಾಗಲೇ ರೋಸಲಿನ್ ಕೊನೆಯುಸಿರೆಳೆದದ್ದು. ಅದಾದ ವರ್ಷದೊಳಗೆ ಜಿಮ್ಮಿ ಕೂಡ ತೀರಿಕೊಂಡರು. ಹಾಸ್ಪೈಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಜಿಮ್ಮಿ ಹೇಳಿದ್ದು ಮತ್ತು ರೋಸಲಿನ್ ಬಯಸಿದ್ದು ಒಂದೇ ಒಂದು. ಯಾವತ್ತೂ ಒಬ್ಬರ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೊಬ್ಬರಿರಬೇಕು. ಜತೆಯ ಬದುಕಿದವರು ಕೊನೆ ಕ್ಷಣದವರೆಗೂ ಜತೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಇರಬೇಕು.

ಜಿಮ್ಮಿ ಕಾರ್ಟರ್ ಸಾಯಲು ಕೆಲವು ದಿನವಿರುವಾಗ ತಮ್ಮ ಆಪ್ತ ಬಳಗದವರಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಆರೈಕೆ ಮಾಡುವವರಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ ಮಾತುಗಳು ಇವು- “ For experiencing the life, you don't need more. To be happy, you don't need to be rich, influential or king. You can be happy without everything. In fact, you can be only happy without things ". “ಜೀವನ ಅನುಭವಿಸಲು ವಸ್ತು ಗಳು, ಅಧಿಕಾರ, ಸಂಪತ್ತು ಯಾವುದೂ ಬೇಕಿಲ್ಲ. ಅಸಲಿಗೆ ಅವೆಲ್ಲ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೇ ಪೂರ್ಣ ಬದುಕಲು ಸಾಧ್ಯ.

ಪೂರ್ಣ ಬದುಕಿಗೆ ಇಂಥದ್ದೊಂದು ಬೇಕು ಎಂಬುದು ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಯಾವಾಗ ‘ಬೇಕು’ ಎನ್ನುವುದು ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆಯೋ ಆಗಲೇ ಬದುಕು ಪೂರ್ಣವಾಗುವುದು". ಬದುಕಿನ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಜೀವನವೆಂದರೆ ಏನು ಎಂದು ಅರ್ಥವಾಗುವುದು, ಬದಲಾಗುವುದು ಇವೆಲ್ಲ ಸಾಮಾನ್ಯ. ಹಲವರಿಗೆ ಜ್ಞಾನೋದಯ ವಾಗುವುದು ಬದುಕಿನ ಕೊನೆಯ ಕೆಲವು ದಿನ-ಗಂಟೆಗಳಲ್ಲಿ. ಆದರೆ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ತನಗೇನು ಬೇಕು ಎಂಬುದರ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಹೊಂದುವುದು ಮತ್ತು ಅದರಂತೆಯೇ ಬದುಕುವುದು ಬಹಳ ಅಪರೂಪ. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಜಿಮ್ಮಿ ಕಾರ್ಟರ್ ವಿಶೇಷ, ಅನನ್ಯ.

ಈಗೆರಡು ವಾರದ ಹಿಂದೆ ಹಾಸ್ಪೈಸ್- ಅಂತ್ಯಕಾಲದ ಆರೈಕೆ ನೀಡುವ ನರ್ಸ್, ಸ್ನೇಹಿತೆ ಸ್ಟೇಸಿ ಮಾರ್ಕಂ ಹೇಳಿದ ಮರಣಶಯ್ಯೆಯ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದೆ. ಜಿಮ್ಮಿ ಕಾರ್ಟರ್ ಕಥೆ ಹೇಳಿದ ಮೇಲೆ ಸ್ಟೇಸಿ ಹೇಳಿದ ಇನ್ನೊಂದಿಷ್ಟು ಕಥೆಗಳು ನೆನಪಾಗುತ್ತಿವೆ. ಹಿಂದಿನ ಲೇಖನದಂತೆ- ದಾದಿ ಸ್ಟೇಸಿ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಕಥೆಗಳು. ಒಂದೊಂದು ಪ್ಯಾರಾ- ಒಂದೊಂದು ಕಥೆ, ಪಾಠ.

ಅವಳ ಹೆಸರು ಮರಿಯಮ. ಅವಳು ಹಾಸ್ಪೈಸ್ ಸೇರಿ ಒಂದು ತಿಂಗಳಾಗಿತ್ತು. ವಯಸ್ಸು 70ರ ಆಸುಪಾಸು. ಆ ದಿನ ಹಾಸ್ಪೈಸ್ ರೋಗಿಗಳ ಮನರಂಜಿಸಲು ಸ್ಥಳೀಯ ಮ್ಯೂಸಿಕ್ ಶಾಲೆಯ ಮಕ್ಕಳು ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಬಂದಿದ್ದರು, ಗಿಟಾರ್ ಇತ್ಯಾದಿ ಸಂಗೀತ ಸಲಕರಣೆಯ ಜತೆ. ಅವರು ಪ್ರತಿ ಹಾಸ್ಪೈಸ್ ರೋಗಿಯಿರುವ ಕೋಣೆಗೆ ಹೋಗಿ, ಅಲ್ಲಿನ ರೋಗಿಯ ಇಷ್ಟದ ಹಾಡು ಯಾವುದೆಂದು ಕೇಳಿ, ಅದನ್ನು ನುಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.

ಮರಿಯಮ್ ಸಂಗೀತಪ್ರಿಯೆ ಎಂದು ನಮಗೆಲ್ಲ ಗೊತ್ತಿತ್ತು. ಮರಿಯಮ್ ಹಾಸ್ಪೈಸ್ ಸೇರಿದಾಗಿನಿಂದ ಮಾತನ್ನೇ ನಿಲ್ಲಿಸಿದ್ದಳು. ಆದರೆ ಆ ದಿನ ಈ ಹುಡುಗರು ಸಂಗೀತ ನುಡಿಸಿ ಹೊರನಡೆದ ನಂತರ ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಅವಳು ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಜತೆ ಮಾತನಾಡಿದಳು. ಅವಳು ಹೇಳಿದ್ದು- In My Life, I should have danced more. I waited for parties never danced in the kitchen. “ನಾನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಡಾ ಮಾಡಬೇಕಿತ್ತು. ಕುಣಿಯಬೇಕು ಎಂದು ಅನಿಸಿದಾಗಲೆಲ್ಲ ನಾನು ಪಾರ್ಟಿಗೆ, ಏನೋ ಒಂದು ವಿಶೇಷ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಕಾಯುತ್ತಿದ್ದೆ.

ನಾನು ಅಡುಗೆಮನೆಯಲ್ಲಿ ನನ್ನಷ್ಟಕ್ಕೇ ನರ್ತಿಸಬಹುದಿತ್ತು. ಬಚ್ಚಲು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನನ್ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ನಾನೇ ಹಾಡಬಹುದಿತ್ತು. ಛೇ, ನಾನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಕುಣಿಯಬೇಕಿತ್ತು!" ರಾಬರ್ಟ್ 89 ವರ್ಷದ ವೃದ್ಧ. ಹಾಸ್ಪೈಸ್ ಸೇರುವಾಗ ಒಂದು ಚೀಲದಲ್ಲಿ ಒಂದಿಷ್ಟು ಗ್ರೀಟಿಂಗ್ ಕಾರ್ಡ್ ತಂದಿದ್ದ. ಅದೆಲ್ಲ ಅವನ ಸ್ನೇಹಿತರು, ಕುಟುಂಬದವರು ಕ್ರಿಸ್ಮಸ್ ಮೊದಲಾದ ಹಬ್ಬಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಳುಹಿಸಿದ್ದು. ಅವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಜೋಪಾನವಾಗಿ ಬಳ್ಳಿಯೊಂದರಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಿ ತಂದಿದ್ದ. ಅವನ್ನು ತನ್ನ ಹಾಸಿಗೆಯ ಪಕ್ಕದ ಡ್ರಾವರ್‌ನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟು‌ಕೊಂಡಿದ್ದ ಮತ್ತು ಆಗೀಗ ಆ ಗ್ರೀಟಿಂಗ್ ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಬಿಚ್ಚಿ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದ.

ನಾವು ದಾದಿಯರಿಗೆ ಅದೇನೆಂದು ಕುತೂಹಲ. ನಾನು ಆ ದಿನ ಕಿಚಾಯಿಸುತ್ತ ಅದೇನು ಹಳೆಯ ಪ್ರೇಮಪತ್ರಗಳೇ ಇಂದು ಕೇಳಿದೆ. ರಾಬರ್ಟ್‌ಗೆ ಮರೆವಿನ ರೋಗವೂ ಇತ್ತು. ಆತನಿಗೆ ತನ್ನ ಮಕ್ಕಳದೇ ಹೆಸರು ನೆನಪಿರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಿರುವಾಗ ಈ ಗ್ರೀಟಿಂಗ್ಸ್ ಬರೆದವರು ಯಾರು, ಯಾವಾಗ ಇವೆಲ್ಲ ನೆನಪಿರಲು ಶಕ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ. ನನ್ನ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ರಾಬರ್ಟ್ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತು ಸುಮ್ಮನಾದ. ಆನಂತರ ಅವನ್ನು ಹೇಳಿದ್ದು ಇಷ್ಟು.

“Stacy, This is what love looks like when time passes.. ..‘ “ಸ್ಟೇಸಿ, ಕಾಲ ಕಳೆದಂತೆ ಪ್ರೀತಿ ಹೀಗೆಯೇ ವಸ್ತುಗಳಾಗಿ ಕಾಣಿಸುವುದು. ಗ್ರೀಟಿಂಗ್ ಕಾರ್ಡ್, ಕೊಟ್ಟ ಗಿಫ್ಟ್, ಆಪ್ತರು ಬಳಸಿದ ಕುರ್ಚಿ, ಬಟ್ಟೆ, ನೆಟ್ಟ ಗಿಡ ಈ ರೀತಿ ವಸ್ತುಗಳೇ ಮಧುರ ನೆನಪುಗಳಾಗಿಬಿಡುವುವು". ‌

ಮಿಸ್ ರೋಮರ್‌ಗೆ ಜಾಸ್ತಿ ವಯಸ್ಸಾಗಿರಲಿಲ್ಲ- ಐವತ್ತು. ಆದರೆ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್. ಕೊನೆಯ ಹಂತವಾಗಿ ನಮ್ಮ ಹಾಸ್ಪೈಸ್‌ಗೆ ಸೇರಿದ್ದಳು. ಅವಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚೆಂದರೆ ಇನ್ನೆರಡು ತಿಂಗಳ ಬದುಕಿದೆ ಎಂಬುದು ಡಾಕ್ಟರ್ ಲೆಕ್ಕವಾಗಿತ್ತು. ಆಕೆ ಒಂದು ದಿನ ಅವಳ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಕೂತು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಏನನ್ನೋ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದಳು. ಸುಮಾರು ಮೂರು ಪೇಜು. ಏನು ಎಂದು ಕೇಳಿದೆ. ಅದು ಅವಳ ತಂದೆಗೆ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಪತ್ರ. ನಾವೆಂದೂ ಅವಳ ತಂದೆ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಬಂದದ್ದು ನೋಡಿರಲಿಲ್ಲ.

ಕೇಳಿದರೆ ಅವಳ ತಂದೆ ತೀರಿಕೊಂಡು ಸುಮಾರು ಇಪ್ಪತ್ತು ವರ್ಷವಾಗಿತ್ತು. ಅವಳು ಎರಡು ದಿನದ ನಂತರ ಆ ಐದು ಪೇಜಿನ ಪತ್ರವನ್ನು ಬರೆದು ಮುಗಿಸಿದಳು. ಆ ದಿನ ಸಂಜೆ ಒಂದು ಬೆಂಕಿಪೊಟ್ಟಣ ಕೇಳಿದಳು. ನಾನು ತಂದುಕೊಟ್ಟೆ. ಟೇಬಲ್ಲಿನ ಮೇಲೆ ಬರೆದಿಟ್ಟ ಪತ್ರದ ಹಾಳೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು‌ ಕೊಂಡಳು ಮತ್ತು ಅವನ್ನು ಸುಟ್ಟುಬಿಟ್ಟಳು. ಅವಳು ಹೇಳಿದ್ದು ಇಷ್ಟೆ- “ನಾನು ಇವತ್ತು ನನ್ನ ತಂದೆಯನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸಿದ್ದೇನೆ".

ಅವಳ ತಂದೆ ಅವಳಿಗೇನು ಅನ್ಯಾಯ, ಕೆಟ್ಟದು ಮಾಡಿದ್ದ ಎಂಬುದನ್ನು ನಾವೂ ಕೇಳಲಿಲ್ಲ, ಅವಳೂ ಹೇಳಲಿಲ್ಲ. “ಕ್ಷಮಿಸುವುದು ಇನ್ನೊಬ್ಬರ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಲ್ಲ. ನಮಗೆ ಕೆಟ್ಟದ್ದು ಮಾಡಿದವ ರನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸುವುದು ನಮ್ಮ ಸ್ವಂತದ ಅವಶ್ಯಕತೆ" ಎಂದು ರೋಮರ್ ಹೇಳುವಾಗ ನನ್ನ ಕಣ್ಣಂಚಿ ನಲ್ಲಿ ನೀರೊಡೆಯಿತು.

ಹಾಸ್ಪೈಸ್ ಸೇರುವವರು ತಮ್ಮಿಷ್ಟದ ಒಂದಿಷ್ಟು ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಜತೆ ತರುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಆಪ್ತೇಷ್ಟರ ಫೋಟೋ, ಮತ್ತಿನ್ನೇನಾದರೂ ಇಷ್ಟವಾದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಬೆಡ್ಡಿನ ಅಕ್ಕ ಪಕ್ಕ, ಮಲಗಿದಾಗ ಕಾಣುವಂತೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಇತ್ಯಾದಿ. ಆದರೆ ಎಂಬತ್ತರ ‘ಬೋಬಾ ನಿಕೋವಾ’ ತನ್ನ ಜತೆಯಲ್ಲಿ ಮನೆಯ ಅಡುಗೆಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಗೋಡೆಗಡಿಯಾರವನ್ನು ತಂದಿದ್ದಳು.

ಅದನ್ನು ಅವಳು ಮಲಗಿದಾಗ ಕಣ್ಣೆದುರಿಗೆ ಕಾಣಿಸುವಂತೆ ಮೊಳೆಹೊಡೆಸಿ ನೇತು ಹಾಕಿ ಕೊಂಡಿದ್ದಳು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಯಾರದೋ ಫೋಟೋ, ಯಾರೋ ಕೊಟ್ಟ ಗಿಫ್ಟ್, ಒಡವೆ ಇತ್ಯಾದಿ ತಂದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಆದರೆ ಗೋಡೆ‌ ಗಡಿಯಾರ ತಂದವರನ್ನು ನಾನು ಕಂಡಿರಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಆ ಬಗ್ಗೆ ನಮಗೆಲ್ಲರಿಗೂ ಕುತೂಹಲವಿತ್ತು.

ಅವಳು ವಿವರಿಸಿದಳು- “ಈ ಗಡಿಯಾರವಿದೆಯಲ್ಲ ಅದು ನನ್ನ ಬದುಕನ್ನು ಹತ್ತಿರದಿಂದ ಕಂಡಷ್ಟು ಇನ್ಯಾರೂ ನೋಡಿರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ. ನಾನು ಉಕ್ಕಿಸಿದ ಹಾಲನ್ನು ಈ ಗಡಿಯಾರ ಕಂಡಿದೆ. ನನ್ನ ಮಕ್ಕಳು ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುವಾಗಿನ ಬೆಳಗಿನ ಗಡಿಬಿಡಿಯನ್ನು ಇದು ನೋಡಿದೆ. ನನ್ನ ಗಂಡ ಕೊಡುವ ಮುತ್ತನ್ನು, ಆಗ ನಾನು ನಾಚಿದ್ದನ್ನು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ನೋಡಿದ್ದು ಈ ಗಡಿಯಾರ ಮಾತ್ರ. ಮನೆಗೆ ಬಂದ ಸ್ನೇಹಿತರು, ಆಪ್ತೇಷ್ಟರು, ಅವರ ಜತೆಯಲ್ಲಿ ಕಳೆದ ಸುಂದರ ಕ್ಷಣಗಳು ಈಗ ಈ ಗಡಿಯಾರಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ನೆನಪಿದೆ.

ಮಧ್ಯಾಹ್ನ ಗಂಡ-ಮಕ್ಕಳು ಮನೆಯಲ್ಲಿರದಾಗ ಒಬ್ಬಳೇ ಊಟ ಮಾಡುವಾಗ ‘ಕಚಕ್ ಕಚಕ್’ ಎಂದು ನನಗೆ ಸಾಥ್ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದುದು ಇದೇ ಗಡಿಯಾರ. Time doesn't wait, but it does witness. And we should, too - ‘ಸಮಯ ಕಾಯುವುದಿಲ್ಲ ಆದರೆ ಸಾಕ್ಷ್ಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ನಾವು ಕೂಡ.. ಈ ಗಡಿಯಾರಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ನನ್ನ ಸಮಯ ಯಾವಾಗ ಮತ್ತು ಏನು ಎಂಬುದು ಗೊತ್ತು".

ಬೋಬಾ ಕೆಲದಿನಗಳ ನಂತರ ಕೊನೆಯಾದಳು. ಅವಳ ದಿಂಬಿನ ಕೆಳಗಡೆ ಈ ಪತ್ರವಿತ್ತು- ‘ಪ್ರಿಯ ಸ್ಟೇಸಿ, ನಾನು ಹೋಗುವಾಗ ಈ ಗೋಡೆಗಡಿಯಾರವನ್ನು ನಿನಗೆ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಇದು ನಮ್ಮ ಮನೆಗೆ ಹೋಗುವುದು ಬೇಡ. ಈ ಗಡಿಯಾರಕ್ಕೆ ನಾನಿಲ್ಲದೆ ಬೇಸರಬರಬಹುದು. ಈ ಹಾಸ್ಪೈಸ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಇಡುವುದೂ ಬೇಡ. ನನ್ನ ಗಡಿಯಾರ ಎಷ್ಟು ಜನರ ಕೊನೆಯ ಸಮಯ ವನ್ನು ನೋಡಬೇಕು? ನೀನು ಒಂದು ಉಪಕಾರ ಮಾಡಬೇಕು.

ಇದನ್ನು ದಯವಿಟ್ಟು ನಿನ್ನ ಮನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗು. ಅದು ನಿಮ್ಮ ಸುಂದರ ಕುಟುಂಬ ವನ್ನು ಕಂಡು ಮಾತ್ರ ಖುಷಿಯಾಗಿರಬಲ್ಲದು’. ಇಂದಿಗೂ ಆ ಗಡಿಯಾರ ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಅಡುಗೆ ಮನೆಯ ಗೋಡೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಈಗ ಆ ಗಡಿಯಾರಕ್ಕೆ ನನ್ನ ಸಮಯ ಏನೆಂದು ಗೊತ್ತು!" ಸ್ಟೇಸಿ ಜತೆಯಲ್ಲಿ ಕೂತರೆ ಇಂಥ ಸಾವಿರದೆಂಟು ಕಥೆಗಳು.

ಕಾಫಿ ಕುಡಿಯುತ್ತ ಕೇಳಲು ಕುಳಿತರೆ ಒಂದಾದ ಮೇಲೆ ಒಂದು- ಫಿಲ್ಮಿನಂತೆ. ಆದರೆ ಇಂಥ ಕಥೆಗಳು ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಐದಾರು ಕೇಳಿಬಿಟ್ಟರೆ ಜೀರ್ಣವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಮುಲ್ಲಾ ನಸ್ರುದ್ದೀನ್ ಮರಣಶಯ್ಯೆ ಯಲ್ಲಿದ್ದನಂತೆ. ಅವನ ಬಳಿ ಊರವರು ಬಂದು “ನಸ್ರುದ್ದೀನ್, ನೀನು ಇಷ್ಟು ಕಾಲ ಮೋಜು-ಮಸ್ತಿಯಿಂದ ಬದುಕಿದೆ. ನೀನು ಯಾವುದಕ್ಕೂ ಬೇಸರ ಮಾಡಿಕೊಂಡದ್ದು ನಾವು ನೋಡಿಲ್ಲ.

ನಿನ್ನ ಲೆಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ, ಪೂರ್ಣ ಬದುಕಿಗೆ ಏನು ಅವಶ್ಯಕ?". ಮುಲ್ಲಾ ನಸ್ರುದ್ದೀನ್ ಅಲ್ಪ ವಿರಾಮದ ನಂತರ ಮೆಲ್ಲಗೆ ‘ಒಳ್ಳೆಯ ಹಲ್ಲುಗಳು’ ಎಂದ. ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸ್ವಲ್ಪ ಗೊಂದಲ- ಒಳ್ಳೆ ಹಲ್ಲಿಗೂ ಉತ್ತಮ ಬದುಕಿಗೂ ಎಲ್ಲಿಯ ಸಂಬಂಧ! ಮುಲ್ಲಾ ಮಾತು ಮುಂದುವರಿಸಿ “ಹೌದು- ಉತ್ತಮ ಹಲ್ಲು. ಈ ಹಲ್ಲು ಎಷ್ಟು ಅವಶ್ಯಕ, ಮುಖ್ಯ ಎಂಬುದು ಅದು ಇರುವಾಗ ಗೊತ್ತಾಗುವು ದಿಲ್ಲ.

ಒಂದೇ ಒಂದು ಉದುರಿದರೆ ಆಗ ಒಂದೊಂದು ಹಲ್ಲಿನ ಮಹತ್ವ ಗೊತ್ತಾಗುವುದು. ಈ ವಿಷಯ ಹಲ್ಲಿಗಷ್ಟೇ ಲಾಗುವಲ್ಲ. ಸಮಯ, ಆರೋಗ್ಯ, ನಗು, ಜನರು, ಸಂಬಂಧ, ಪ್ರೀತಿ ಇವೆಲ್ಲವೂ ಹಾಗೆಯೇ. ಕಳೆದುಕೊಂಡಾಗಲೇ ಗೊತ್ತಾಗುವುದು".