ಕೋಲ್ಕತಾ: ಇಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಕರೆಂಟ್ ಇಲ್ಲದೆ ವಾಸಿಸುವುದೇ ಕಷ್ಟ ಆಗಿದೆ. ಮನೆಯಲ್ಲಿ, ರಾತ್ರಿ ವೇಳೆ ಒಂದು ಕೋಣೆಯಿಂದ ಮತ್ತೊಂದು ಕೋಣೆಗೆ ಹೋಗಲು ಬಲ್ಬ್ (bulb) ಉರಿಸುತ್ತೇವೆ. ಬಲ್ಬ್ ಉರಿಸಿದರೆ ಏನೋ ಧೈರ್ಯ. ಹಿಂದೆಲ್ಲಾ ನಮ್ಮ ಹಿರಿಯರಿಗೆ ಚಿಮಣಿ ದೀಪವೇ ಬೆಳಕಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ದೇಶಕ್ಕೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಅನ್ನು ಬ್ರಿಟೀಷರು ಪರಿಚಯಿಸಿದಾಗ ಭಾರತೀಯರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಹೇಗಿತ್ತು ಗೊತ್ತಾ? 19ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ (19th century) ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಉರಿಯುತ್ತಿರುವ ಬಲ್ಬ್ ನೋಡಿದರೆ ಭಯಪಡುವ ಮಂದಿಯೇ ಅನೇಕರಿದ್ದರಂತೆ.
ಹೌದು, 145 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಬಲ್ಬ್‌ಗಳನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಲಾಯಿತು. ವಿದ್ಯುತ್ ಬೀದಿ ದೀಪಗಳ ಅಳವಡಿಕೆಯು ವಿಸ್ಮಯ ಮತ್ತು ಭಯ ಎರಡರಿಂದಲೂ ಜನಸಮೂಹವನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸಿತು. ಅನೇಕ ಮಂದಿ ಬಲ್ಬ್‌ಗಳನ್ನು ದೆವ್ವಗಳೆಂದು ನಂಬಿದ್ದರು. ದೀಪಗಳನ್ನು ಆಶ್ಚರ್ಯದಿಂದ ನೋಡುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಭೂತದ ಕಣ್ಣು (Eye of the Ghost) ಎಂದು ಕರೆದರು.
1880ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ ಉರಿಯುತ್ತಿರುವ ಬಲ್ಬ್‌ಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಅನೇಕ ಮಂದಿ ಭಯಪಡುತ್ತಿದ್ದುದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಕೆಲವರು ಬಲ್ಬ್‌ಗಳನ್ನು ದೆವ್ವಗಳ ಕಣ್ಣುಗಳು ಎಂದು ಭಾವಿಸಿ ಅದರ ಹತ್ತಿರ ಹೋಗದಂತೆ ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು, ದೆವ್ವ ಎಂದು ಹೆದರುತ್ತಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳು ದೀಪಗಳನ್ನು ನೋಡದಂತೆ ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.
19ನೇ ಶತಮಾನದ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಆಗಮನವು ಕೆಲವರಲ್ಲಿ ಭಯ ತರಿಸಿದರೆ, ಇನ್ನೂ ಕೆಲವರಲ್ಲಿ ಅಚ್ಚರಿ ತಂದಿತ್ತು. ವಿದ್ಯುತ್ ಬರುವ ಮೊದಲು, ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದ ಬೀದಿಗಳು ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು-ಅನಿಲದಿಂದ ಚಾಲಿತವಾದ ಅನಿಲ ದೀಪಗಳಿಂದ ಬೆಳಗುತ್ತಿದ್ದವು. 1857 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಪ್ರಮುಖ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಿದ್ದಲು-ಅನಿಲದ ದೀಪ ಕಂಬಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಅನಿಲ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಬೀದಿ ದೀಪಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಇದು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಈ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳಗಿದ ಮೂರನೇ ನಗರವಾಗಿದೆ.
ಹೊಸ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ಹೀಗಿತ್ತು
1905 ರಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಬಾಂಬೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಸರಬರಾಜು ಕಂಪನಿಯು ಬಲ್ಬ್‌ಗಳನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಿದಾಗ, ಜನರು ಆಶ್ಚರ್ಯಚಕಿತರಾದರು. ಬ್ರಿಟಿಷರು ಗಾಜಿನೊಳಗೆ ಬೆಂಕಿಯನ್ನು ಹಾಕಿದ್ದಾರೆಂದು ಹಲವರು ನಂಬಿದ್ದರು. ಕೆಲವರು ಬಲ್ಬ್‌ಗಳಿಂದ ತಮ್ಮ ಕೈಗಳನ್ನು ಬೆಚ್ಚಗಾಗಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು.
ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ, ವಿದ್ಯುತ್ ಕಂಬಗಳು ಮಣ್ಣಿನ ಫಲವತ್ತತೆಯನ್ನು ಬರಿದುಮಾಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ರೈತರು ಭಯಪಟ್ಟಿದ್ದರಿಂದ ಅವುಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿರೋಧ ಎದುರಾಯಿತು. ಈ ಕಂಬಗಳು ಆತ್ಮಗಳನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯುತ್ತವೆ ಅಥವಾ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಅಪವಿತ್ರಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ ಎಂಬ ವದಂತಿಗಳು ಹರಡಿದವು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ದೇಶದ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಪರ್ಕ ದೊರೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತ್ತು. ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಳ್ಳಿಗಳು ಬಹಳ ತಡವಾಗಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಸಂಪರ್ಕ ಪಡೆದವು. ಆದರೆ ಕೆಲವು ಹಳ್ಳಿಗಳು ವಿದ್ಯುತ್ ಕಂಬಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸುವುದಕ್ಕೆ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿ, ಹಲವಾರು ರೈತರು ತಮ್ಮ ಹೊಲಗಳಲ್ಲಿನ ಕಂಬಗಳನ್ನು ಕಿತ್ತು ಹಾಕಿದರು. ವಿದ್ಯುತ್ ಕಂಬಗಳನ್ನು ನೆಡುವುದರಿಂದ ಭೂಮಿ ಅಶುದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬ ವದಂತಿಗಳು ಹರಡಿದ್ದವು.
1920ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಕಂಬಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿದಾಗ, ಜನರು ವಿದ್ಯುತ್ ತಂತಿಗಳಿಗೆ ಹೆದರುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವುಗಳ ಕೆಳಗೆ ಒಂದು ಅದೃಶ್ಯ ಹಾವು ಓಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದರು. ಜನರು ವಿದ್ಯುತ್ ಅನ್ನು ಆಕಾಶದಿಂದ ಬರುವ ಅಲೌಕಿಕ ಶಕ್ತಿ ಎಂದು ನಂಬಿದ್ದರು. ಬಲ್ಬ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಬೆಳಕನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಭೂತದ ಕಣ್ಣು ಅಂತಲೇ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಒಳಗಿನ ಬೆಂಕಿ ಯಾವುದೇ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಸ್ಫೋಟಗೊಳ್ಳಬಹುದೆಂದು ಹಲವರು ಭಯಪಡುತ್ತಿದ್ದರು.
ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ 1902 ರಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಮಂತ ಮನೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಚೇರಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ವಿದ್ಯುತ್ ಫ್ಯಾನ್‌ಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿದಾಗ, ಜನರು ತಿರುಗುವ ಸೀಲಿಂಗ್ ಬ್ಲೇಡ್‌ಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಅಚ್ಚರಿಗೊಂಡರು. ಫ್ಯಾನ್‍ಗಳು ನಿಧಾನವಾದಾಗ, ಅವರ ಆಶ್ಚರ್ಯ ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಯಿತು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಜನರು ಫ್ಯಾನ್‌ಗಳ ಕೆಳಗೆ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಲು ಹಿಂಜರಿಯುತ್ತಿದ್ದರು. ತಿರುಗುವ ಫ್ಯಾನ್ ಬಿದ್ದು ಗಾಯಗೊಳ್ಳಬಹುದು ಎಂದು ಭಯಪಟ್ಟರು. ವಿದ್ಯುತ್ ಆಘಾತದಿಂದ ಕಾರ್ಮಿಕನೊಬ್ಬ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದಾಗ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಭಯ ತೀವ್ರಗೊಂಡಿತು. ಆ ಘಟನೆಯನ್ನು ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಫೋಟ ಎಂದು ವರದಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು.
ಮೊದಲ ವಿದ್ಯುತ್ ಕೇಂದ್ರ
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದು 19ನೇ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ. ದೇಶದ ಮೊದಲ ವಿದ್ಯುತ್ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು 1882ರಲ್ಲಿ ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ ವಿದ್ಯುತ್ ಸರಬರಾಜು ನಿಗಮ (CESC) ವನ್ನು ಕೋಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಇದು ನೇರ ಪ್ರವಾಹ (DC) ದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಸುಮಾರು 1,300 ಬಲ್ಬ್‌ಗಳಿಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ ನೀಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಜುಲೈ 24, 1879 ರಂದು ಹೂಗ್ಲಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಜೂಟ್ ಮಿಲ್ಸ್ ಕಂಪನಿಯು ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದಿಸಿತು. ನಗರದ ಸರಬರಾಜು ಆಗಸ್ಟ್ 15, 1889 ರಂದು ಮೆಟ್‌ಕಾಲ್ಫ್ ಹಾಲ್‌ನಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಬೀದಿ ದೀಪಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಕ ಬಳಕೆಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಯಿತು. 1899ರಲ್ಲಿ ಕಿಲ್ಬರ್ನ್ ಮತ್ತು ಕಂಪನಿಯಿಂದ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕ್ಯಾಮಾಕ್ ಸ್ಟ್ರೀಟ್ ವಿದ್ಯುತ್ ಕೇಂದ್ರವು ಈ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿತು.
ಭಾರತದ ಮೊದಲ ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರಗಳು
- ದರ್ಜೀಪುರ, ಹೂಗ್ಲಿ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ (1899): ದೇಶದ ಮೊದಲ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರ.
- ಸಿಂಗ್‌ಭೂಮ್, ಜಾರ್ಖಂಡ್ (1910): ಟಾಟಾ ಗ್ರೂಪ್ ಜಮ್ಶೆಡ್‌ಪುರ ಉಕ್ಕಿನ ಸ್ಥಾವರಕ್ಕೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಪೂರೈಸುವ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು.
- ಮುಂಬೈ (ಬೈಕುಲ್ಲಾ) (1905): ಬಾಂಬೆ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಕಂಪನಿಯು ಒಂದು ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿತು.
ಭಾರತದ ವಿದ್ಯುತ್‌ಕರಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳು
- ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಕ್ಲೈಡ್ ರೋವೆಲ್: ಮೊದಲು ಕೊಲ್ಕತ್ತಾದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.
- ಜಮ್ಸೆಟ್ಜಿ ಟಾಟಾ: 1903-1910 ರ ನಡುವೆ, ಟಾಟಾ ಜಾರ್ಖಂಡ್‌ನ ಸಿಂಗ್‌ಭೂಮ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ದೊಡ್ಡ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು (ಖೋಪೋಲಿ, ನಂತರ ಭಿವ್‌ಪುರಿ/ಖಂಡಲಾ ಮಾರ್ಗಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕಗೊಂಡಿತು). ಜಮ್ಶೆಡ್‌ಪುರ ಉಕ್ಕಿನ ಸ್ಥಾವರ ಮತ್ತು ಮುಂಬೈಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಪೂರೈಸಿದರು. ಕೈಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ನಗರಗಳಿಗೆ ವಿದ್ಯುತ್ ಪೂರೈಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರನ್ನು ಭಾರತದ ಆಧುನಿಕ ವಿದ್ಯುತ್ ಸರಬರಾಜಿನ ಪಿತಾಮಹ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
- ಶಾಂತಿ ಸ್ವರೂಪ್ ಭಟ್ನಾಗರ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಭಾರತೀಯ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು: 1930-40ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ವಿಸ್ತರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಭಾರತೀಯ ಎಂಜಿನಿಯರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು. ಶಾಂತಿ ಸ್ವರೂಪ್ ಭಟ್ನಾಗರ್ ಅವರ ಕೊಡುಗೆಯೂ ಅಪಾರ.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: Viral Video: ಅವಲಕ್ಕಿ ಚಿತ್ನಾನ್ನಕ್ಕೆ 500 ರೂ.! ನಟ ಗೋವಿಂದ ಪತ್ನಿಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಹೀಗಿತ್ತು