ದುಡ್ಡು-ಕಾಸು
ಲೀನಾ ಕಾಮತ ಜೋಶಿ
ವಿವಿಧ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ತೈಲ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಸರಕುಗಳ ಖರೀದಿಗೆ ಡಾಲರ್ಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲೇಬೇಕು. ಈ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದಾಗಿ, ಅಮೆರಿಕ ತನ್ನ ಸಾಲವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು, ವ್ಯಾಪಾರ ಕೊರತೆಯನ್ನು ನಿರಂತರ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇತರ ದೇಶಗಳು ತಮ್ಮ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಲು ಡಾಲರ್ಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ, ಅಮೆರಿಕ ತನ್ನ ಕರೆನ್ಸಿಯ ಮೌಲ್ಯ ಕುಸಿತದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಚಿಂತಿಸಬೇಕಿಲ್ಲ. ಡಾಲರ್ಗಳು ದೇಶದಿಂದ ಹೊರಹೋದರೂ, ಅವು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಅಮೆರಿಕದ ಖಜಾನೆ ಬಾಂಡ್ಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಿಂತಿರುಗುತ್ತವೆ.
ಅಮೆರಿಕವು ವಿಶ್ವದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಆರ್ಥಿಕ ಶಕ್ತಿಯಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಅತಿದೊಡ್ಡ ಸಾಲಗಾರ ದೇಶ ಕೂಡ! ಪ್ರಸ್ತುತ, ಅಮೆರಿಕದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಲವು ‘38 ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್’, ಅಂದರೆ ‘34 ಲಕ್ಷ ಕೋಟಿ ರುಪಾಯಿ’. ಅಂದರೆ ಭಾರತದ ಜಿಡಿಪಿಗಿಂತ ೮ ಪಟ್ಟು ಜಾಸ್ತಿ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಇಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಸಾಲವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಯಾವುದೇ ರಾಷ್ಟ್ರವು ತೀವ್ರ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿಗೆ ಸಿಲುಕಬೇಕು ಅಥವಾ ತನ್ನ ಕರೆನ್ಸಿಯ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಆದರೆ ಅಮೆರಿಕದ ವಿಷಯ ದಲ್ಲಿ ಹಾಗಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ವಿಪರ್ಯಾಸಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಅಮೆರಿಕ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿರುವ ಒಂದು ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಾನಮಾನ- ಅದನ್ನು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ‘ಅತಿಯಾದ ವಿಶೇಷಾಧಿಕಾರ’ ( Exorbitant privilege) ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
ಪ್ರತಿ ಬಾರಿಯೂ ಅಮೆರಿಕವು ತನ್ನ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಬಜೆಟ್ ಕೊರತೆಯನ್ನು ತುಂಬಲು ಹಣವನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿದಾಗ ಅಥವಾ ಸಾಲವನ್ನು ಮಾಡಿದಾಗ, ಆ ಹೊರೆಯು ನೇರವಾಗಿ ಜಗತ್ತಿನ ಇತರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಮೇಲೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಮೇಲೆ, ಹಣದುಬ್ಬರ, ಆರ್ಥಿಕ ಅಸ್ಥಿರತೆ ಮತ್ತು ಬಂಡವಾಳದ ಹಾರಾಟದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಬೀಳುತ್ತದೆ. ಅಮೆರಿಕ ತನ್ನ ಆರ್ಥಿಕ ದಿವಾಳಿಯ ಬಿಲ್ ಅನ್ನು ಜಗತ್ತಿಗೆ ಹೇಗೆ ಕಟ್ಟುತ್ತದೆ ನೋಡಿ.
ಡಾಲರ್ನ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಮತ್ತು ಪೆಟ್ರೋಡಾಲರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ: ಅಮೆರಿಕದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ಉಳಿಸುವ ಅತಿ ಮುಖ್ಯ ಅಂಶವೆಂದರೆ ಡಾಲರ್ನ ಸ್ಥಾನಮಾನ. ಎರಡನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ (1944ರಲ್ಲಿ) ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ ‘ಬ್ರೆಟನ್ ವುq’ ಒಪ್ಪಂದ ಮತ್ತು 1971ರಲ್ಲಿ ನಿಕ್ಸನ್ ಆಡಳಿತವು ಸೌದಿ ಅರೇಬಿಯಾದೊಂದಿಗೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ‘ಪೆಟ್ರೋಡಾಲರ್’ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು, ಜಗತ್ತಿನ ಎಲ್ಲಾ ದೇಶಗಳು ತೈಲವನ್ನು ಕೇವಲ ಡಾಲರ್ಗಳಲ್ಲಿಯೇ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸಿತು.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: Leena Joshi Kamath Column: ಯಾದವರ ಕಲಹ: ಯುಗಯುಗಾಂತರಗಳ ಶಾಪದ ಕಥನ
‘ಪೆಟ್ರೋಡಾಲರ್’ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ, ಅಮೆರಿಕನ್ ಡಾಲರ್ ‘ಜಾಗತಿಕ ಮೀಸಲು ಕರೆನ್ಸಿ’ ( Global reserve currency) ಮತ್ತು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಾಪಾರದ ಪ್ರಬಲ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿದೆ. ಕಚ್ಚಾ ತೈಲದ ಎಲ್ಲಾ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ಡಾಲರ್ನಲ್ಲಿಯೇ ನಡೆಸಬೇಕು ಎಂಬ ನಿಯಮವು ಡಾಲರ್ಗೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಜಾಗತಿಕ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ.
ವಿಶ್ವದಾದ್ಯಂತ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ತೈಲ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಡಾಲರ್ ಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲೇಬೇಕು. ಈ ವಿಶೇಷ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದಾಗಿ, ಅಮೆರಿಕ ತನ್ನ ಸಾಲವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಮತ್ತು ತನ್ನ ದೊಡ್ಡ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೊರತೆಯನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.
ಇತರ ದೇಶಗಳು ತಮ್ಮ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಲು ಡಾಲರ್ಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟು ಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ, ಅಮೆರಿಕವು ತನ್ನ ಕರೆನ್ಸಿಯ ಮೌಲ್ಯ ಕುಸಿತದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಚಿಂತಿಸಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಡಾಲರ್ಗಳು ದೇಶದಿಂದ ಹೊರ ಹೋದರೂ, ಅವು ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಅಗತ್ಯವಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಅಮೆರಿಕದ ಖಜಾನೆ ಬಾಂಡ್ಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಿಂತಿರುಗುತ್ತವೆ.
ಹಣದುಬ್ಬರದ ರಫ್ತು ಬೇರೆ ದೇಶಗಳ ತಲೆಗೆ: ಅಮೆರಿಕ ತನ್ನ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿ ಸಲು, ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನಿಂದ ಹೊರಬರಲು ತನ್ನ ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್, ಫೆಡರಲ್ ರಿಸರ್ವ್ ಮೂಲಕ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹಣವನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿದಾಗ, ಈ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಹಣವು ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಹಣದುಬ್ಬರ ವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಬದಲು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಹರಡುತ್ತದೆ.
ಅಮೆರಿಕವು ತನ್ನ ಆಂತರಿಕ ಸಾಲಗಳನ್ನು ನೀಗಿಸಲು ಹಣವನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿದಾಗ, ಇದು ತೈಲ, ಚಿನ್ನ ಮತ್ತು ಇತರ ಪ್ರಮುಖ ಜಾಗತಿಕ ಸರಕುಗಳ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಂಥ ದೇಶಗಳು ಈ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೆಚ್ಚು ಡಾಲರ್ಗಳನ್ನು ಪಾವತಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಹಣದುಬ್ಬರ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.
ಅಮೆರಿಕದ ದೇಶೀಯ ಆರ್ಥಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಂದ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಹಣದುಬ್ಬರದ ಹೊರೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ನಾಗರಿಕರು ಭರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಅಮೆರಿಕ ತನ್ನ ಆರ್ಥಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟಿನ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ರಫ್ತು ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಅಮೆರಿಕನ್ನರು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಉಳಿತಾಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಖರ್ಚು ಮಾಡು ತ್ತಾರೆ. ವಿದೇಶಿ ಸರಕುಗಳನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಬೃಹತ್ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೊರತೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಆಮದಿಗೆ ಪಾವತಿಸಲು ಬಳಸುವ ಡಾಲರ್ಗಳು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ವಿದೇಶಿ ರಫ್ತುದಾರರ ಕೈಗೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಈ ರಫ್ತುದಾರ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು (ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಚೀನಾ, ಭಾರತ) ಈ ಡಾಲರ್ಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ದೇಶದೊಳಗೆ ತರುವುದರಿಂದ ಸ್ಥಳೀಯ ಕರೆನ್ಸಿಯ ಮೌಲ್ಯ ಏರಿಕೆಯಾಗಿ ತಮ್ಮ ರಫ್ತುಗಳಿಗೆ ಧಕ್ಕೆಯಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಬಯಸುತ್ತವೆ.
ಆದ್ದರಿಂದ, ಭಾರತದ ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್ಗಳು ಈ ಡಾಲರ್ಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ, ಅವುಗಳನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆಗಾಗಿ ಅಮೆರಿಕದ ಸರಕಾರಿ ಖಜಾನೆಯ ಬಾಂಡ್ಗಳಲ್ಲಿ ಮರುಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಅನ್ಯರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಅಮೆರಿಕದಿಂದ ಡಾಲರ್ ಪಡೆಯು ತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಆ ಡಾಲರ್ ಗಳನ್ನು ಪುನಃ ಅಮೆರಿಕದ ಸಾಲವನ್ನು ಹಣಕಾಸು ಮಾಡಲು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಅಮೆರಿಕನ್ನರಿಗೆ ವಿದೇಶಿ ಬಂಡವಾಳದ ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ತಮ್ಮ ಜಾಗತಿಕ ವ್ಯಾಪಾರ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಅಧಿಕ ಸಾಲವನ್ನು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ, ಅಮೆರಿಕದ ಅಧಿಕ ಸಾಲವನ್ನು ಬೇರೆ ದೇಶಗಳ ಉಳಿತಾಯದಿಂದಲೇ ಸರಿದೂಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಫೆಡರಲ್ ರಿಸರ್ವ್ನ ನೀತಿಗಳ ಡಾಲರ್ ಚಕ್ರವ್ಯೂಹ: ಫೆಡರಲ್ ರಿಸರ್ವ್ನ ಬಡ್ಡಿ ದರ ನಿರ್ಧಾರ ಗಳು ಕೇವಲ ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ; ಅವು ಜಾಗತಿಕ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಸುನಾಮಿಯಂತೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ. ಅಮೆರಿಕದ ಫೆಡರಲ್ ರಿಸರ್ವ್ ತನ್ನ ಹಣದುಬ್ಬರವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಬಡ್ಡಿ ದರಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದಾಗ, ಅದು ಭಾರತೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ತೀವ್ರ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.
ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಬಡ್ಡಿ ದರ ಹೆಚ್ಚಾದಾಗ, ವಿದೇಶಿ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ಹೂಡಿಕೆದಾರರು (FPIs) ಭಾರತ ದಂಥ ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿನ ಹೂಡಿಕೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿ, ಹೆಚ್ಚು ಸುರಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದಾಯ ನೀಡುವ ಯುಎಸ್ ಖಜಾನೆ ಬಾಂಡ್ಗಳಲ್ಲಿ (US treasury bonds ) ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲು ಮುಂದಾಗುತ್ತಾರೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ, ಭಾರತದಿಂದ ಬಂಡವಾಳದ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ಹೊರಹರಿವು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಬಂಡವಾಳ ಹೊರಹರಿವು ಡಾಲರ್ನ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿ, ರುಪಾಯಿಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಆಗ ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್, ರುಪಾಯಿ ಮೌಲ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಿರವಾಗಿಡಲು ತನ್ನ ಡಾಲರ್ ಮೀಸಲುಗಳನ್ನು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
ಇದು ದೇಶದ ಅಮೂಲ್ಯ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಮೀಸಲುಗಳ ಮೇಲೆ ಒತ್ತಡ ಹೇರುತ್ತದೆ. ಷೇರು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು ಹಾಗೂ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಗೆ ಧಕ್ಕೆಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಫೆಡ್ ದರ ಗಳನ್ನು ಇಳಿಸಿದಾಗ, ಬಂಡವಾಳವು ಹೆಚ್ಚು ಆದಾಯ ನೀಡುವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಹರಿಯುತ್ತದೆ (ಹೂಡಿಕೆಯ ಒಳಹರಿವು). ಆದರೆ ಈ ಹರಿವು ಅಲ್ಪಕಾಲಿಕವಾಗಿದ್ದು, ಫೆಡ್ ಮತ್ತೆ ದರ ಬದಲಾಯಿ ಸಿದ ತಕ್ಷಣ ಬಂಡವಾಳವು ಪುನಃ ಹೊರಹೋಗುತ್ತದೆ.
ಈ ಅನಿಶ್ಚಿತ ಬಂಡವಾಳ ಹರಿವು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಆರ್ಥಿಕ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ನೀತಿಗಳನ್ನು ಸ್ಥಿರವಾಗಿಡಲು ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ. ಅಮೆರಿಕದ ಹಣಕಾಸಿನ ನೀತಿಯು ಜಗತ್ತಿನ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವ ಎರಡು ಮುಖ್ಯ ಮಾರ್ಗಗಳಿವೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ, ವ್ಯಾಪಾರ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸಿನ ಕೊರತೆ.
ವ್ಯಾಪಾರ ಕೊರತೆ ( Trade deficit) : ಅಮೆರಿಕವು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ರಫ್ತು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದರರ್ಥ, ಅದು ಜಗತ್ತಿನಿಂದ ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಅದು ನೀಡುವ ಪ್ರಮುಖ ವಸ್ತು ಎಂದರೆ ಡಾಲರ್ ಎಂಬ ಕಾಗದದ ನೋಟು. ಈ ನೋಟುಗಳು ಅಮೆರಿಕದಿಂದ ಹೊರಹೋಗಿ, ಬೇರೆ ದೇಶಗಳ ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಲ್ಲಿ, ಡಾಲರ್ ಮೀಸಲುಗಳಾಗಿ ಸಂಗ್ರಹವಾಗುತ್ತವೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಅಮೆರಿಕ ತನ್ನ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಇತರ ದೇಶಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಉಳಿತಾಯದ ಮೂಲಕ ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತದೆ.
ಹಣದುಬ್ಬರ ರಫ್ತು ( Inflation Export): ಕೋವಿಡ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕದ -ಡರಲ್ ಬ್ಯಾಂಕ್, ‘ಪರಿಮಾಣಾತ್ಮಕ ಸಡಿಲಿಕೆ’ ( Quantitative Easing- QE) ಎಂಬ ನೀತಿಯ ಮೂಲಕ ಟ್ರಿಲಿಯನ್ ಗಟ್ಟಲೆ ಡಾಲರ್ಗಳನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿ ಹರಿಬಿಟ್ಟಿತ್ತು. ಈ ಹಣವು ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಹಣದುಬ್ಬರವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿತು. ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಹಣದುಬ್ಬರ ಹೆಚ್ಚಾದಾಗ, ಅದು ಜಾಗತಿಕ ಸರಕು ( Commodity) ಮತ್ತು ಇಂಧನ ಬೆಲೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ, ಭಾರತವು ಅದೇ ತೈಲವನ್ನು ಅಥವಾ ಚಿನ್ನವನ್ನು ಖರೀದಿಸಲು ಈಗ ಹೆಚ್ಚು ಡಾಲರ್ಗಳನ್ನು ಪಾವತಿಸ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ, ಅಮೆರಿಕ ದಲ್ಲಿನ ನೀತಿಯ ಪರಿಣಾಮದಿಂದ ಉಂಟಾದ ಹಣದುಬ್ಬರವು ಭಾರತದಂಥ ದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ‘ಹೊರೆಯಾಗಿ’ ವರ್ಗಾವಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಮೆರಿಕದ ದಿವಾಳಿಯ ಹೊರೆಯನ್ನು ಇತರ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ.
ಭೌಗೋಳಿಕ ರಾಜಕೀಯದ ಅಸ್ತ್ರವಾಗಿ ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆ: ಅಮೆರಿಕ ತನ್ನ ಆರ್ಥಿಕ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ವನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಭೌಗೋಳಿಕ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿಯೂ ಅಸ್ತ್ರವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಗಾವಣೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾದ SWIFT ಮತ್ತು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ನಲ್ಲಿರುವ ಹಣಕಾಸು ಜಾಲದ ಮೇಲೆ ಅಮೆರಿಕ ಹೊಂದಿರುವ ನಿಯಂತ್ರಣ ದಿಂದಾಗಿ, ಅಮೆರಿಕವು ಬೇರೆ ಯಾವುದೇ ದೇಶದ ಮೇಲೆ (ಇರಾನ್, ರಷ್ಯಾ ಇತ್ಯಾದಿ) ನಿರ್ಬಂಧ ಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸಿದರೆ, ಆ ದೇಶವು ಜಾಗತಿಕ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹೊರಗುಳಿಯ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
ಈ ‘ಹಣಕಾಸು ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರೀಕರಣ’ದ ಭಯದಿಂದಾಗಿ, ಜಗತ್ತಿನ ಬಹುತೇಕ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಭಾರಿ ಪ್ರಮಾಣದ ಡಾಲರ್ ಮೀಸಲುಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಬಳಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಈ ಮೀಸಲುಗಳನ್ನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಅಮೆರಿಕದ ಟ್ರೆಷರಿ ಬಾಂಡ್ಗಳಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಈ ಮೂಲಕ ಅಮೆರಿಕದ ಸಾಲದ ಹೊರೆಗೆ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ಬೆಂಬಲ ನೀಡಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ.
ಅಮೆರಿಕ ತನ್ನ ಅತಿಯಾದ ಸಾಲ ಮತ್ತು ಖರ್ಚಿನ ದಿವಾಳಿಯ ಬಿಲ್ ಅನ್ನು ಜಗತ್ತಿನ ಮೇಲೆ ವರ್ಗಾಯಿಸುವ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಒಂದು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಆರ್ಥಿಕ ಸವಾಲಾಗಿದೆ. ಡಾಲರ್ನ ಅನನ್ಯ ಸ್ಥಾನಮಾನವು ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೆ ತನ್ನ ವಿತ್ತೀಯ ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿ ಬೃಹತ್ ಪ್ರಮಾ ಣದ ಸಾಲವನ್ನು ಕಲೆಹಾಕಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದೆ. ಆದರೆ, ಈ ‘ವಿಶೇಷಾಧಿಕಾರ’ದ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಶೀಲ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಬಡತನ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸು ಅಸ್ಥಿರತೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ತೆರಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುತ್ತಿರುವ ಹಲವಾರು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಪ್ರಸ್ತುತ ಡಾಲರ್ನ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವೆಡೆಗೆ, ಅಂದರೆ ‘ಡಾಲರ್ ಮುಕ್ತೀಕರಣ’ದ (De-dollarization ) ಕಡೆಗೆ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಡುತ್ತಿವೆ.
ಆದರೆ, ಪ್ರಸ್ತುತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಅಮೆರಿಕದ ಆರ್ಥಿಕತೆ ನಿಂತಿರುವ ಬೃಹತ್ ಸಾಲದ ಪರ್ವತದ ತೂಕವನ್ನು ಇನ್ನೂ ಜಗತ್ತಿನ ಇತರ ದೇಶಗಳೇ ಹೊರಬೇಕಾಗಿದೆ. ಅಮೆರಿಕದ ಡಾಲರ್ ನೀತಿಯು ಜಾಗತಿಕ ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಒಂದು ‘ಅನುಚಿತ ಸೌಲಭ್ಯ’ವಾಗಿದೆ. ಇದು ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೆ ತನ್ನ ಆರ್ಥಿಕ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಜಗತ್ತಿಗೆ ವಾರ್ಷಿಕವಾಗಿ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ.
ಭಾರತವು ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಾಗಿದ್ದರೂ, ಡಾಲರ್ನ ಈ ಚಕ್ರವ್ಯೂಹದಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದಿದೆ. ಈ ಬಂಧನದಿಂದ ಹೊರಬರಲು ರೂಢಮಾದರಿಯ ಆರ್ಥಿಕ ನೀತಿಗಳಿಂದ ವಿಮುಖ ರಾಗಿ, ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ರುಪಾಯಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಒಪ್ಪಂದಗಳು ಮತ್ತು ಬಂಡವಾಳ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯಿಂದ ಬಳಸಬೇಕಿದೆ. ಡಾಲರ್ನ ಅಧಿಪತ್ಯ ಕೊನೆಗೊಂಡಾಗ ಮಾತ್ರ, ಭಾರತದಂಥ ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳು ನಿಜವಾದ ವಿತ್ತೀಯ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯ.
(ಲೇಖಕಿ ಬಹುರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಂಪನಿಯಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗಿ)