ಕಾನೂನ್‌ ಸೆನ್ಸ್‌
ತಿಮ್ಮಣ್ಣ ಭಾಗ್ವತ್
ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಜಾತಿಗಣತಿ ನಡೆದ ನಂತರ ಮೀಸಲಾತಿಯ ಪ್ರಮಾಣದ ಹೆಚ್ಚಳದ ಚರ್ಚೆ ಪುನಃ ಮುನ್ನೆಲೆಗೆ ಬಂದಿದೆ. ದೇಶದಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸರಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳಲ್ಲಿನ ಮೀಸಲಾತಿಗೆ ಸರಿ ಸುಮಾರು 75 ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ಎಸ್‌ಸಿ/ ಎಸ್‌ಟಿ ಸಮುದಾಯ ಗಳಿಗಿದ್ದ ಮೀಸಲಾತಿ, ಮಂಡಲ್ ವರದಿಯ ನಂತರ ಇತರ ಹಿಂದುಳಿದ ಜಾತಿಗಳಿಗೂ ಅನ್ವಯ ವಾಗಿದೆ.
ಮೀಸಲಾತಿ ಬೇಕೋ ಬೇಡವೋ ಎಂಬ ಚರ್ಚೆ ಈಗ ಅಸಂಗತ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಅದರಿಂದ ಆಗಬಹು ದಾದ ಹಾನಿಗಿಂತ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಲಾಭವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಜನರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿರುವುದರಿಂದ ಅದರಿಂದ ಹಾನಿಗೊಳಗಾದವರೂ ಅದನ್ನು ಅನಿವಾರ್ಯವೆಂದು ಒಪ್ಪಿದ್ದಾರೆ.
ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ 50 ಪ್ರತಿಶತದ ಲಕ್ಷ್ಮಣರೇಖೆ ಈಗ ಎಲ್ಲ ಮತಾಕಾಂಕ್ಷಿಗಳ ಆಸಕ್ತಿಯ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದುವಾಗಿದೆ. ಅನೇಕ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಈ ಶೇ.50ರ ಮಿತಿಯನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕಲು ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ‘ಮೆರಿಟ್’ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ನೇಮಕಾತಿಯಿಂದ ಹಿಂದುಳಿದವರಿಗೆ ಅನ್ಯಾಯವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಅವರ ವಾದ.
ಇದರ ಜತೆಗೆ ಹಿಂದುಳಿದ ಜಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಮುಂದುವರಿದವರನ್ನು ಮೀಸಲಾತಿಯಿಂದ ಹೊರಗಿಡುವ ಕೆನೆಪದರದ ನಿಯಮ ಕೂಡಾ ಸಾಕಷ್ಟು ಚರ್ಚೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿದೆ. ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟಿನ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಬಿ.ಆರ್.ಗವಾಯಿಯವರು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವೊಂದರಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತ “ಕೆನೆಪದರವನ್ನು ಎಸ್‌ಸಿ/ಎಸ್‌ಟಿ ಮೀಸಲಾತಿಯಿಂದ ಹೊರಗಿಡುವುದಕ್ಕೆ ನಾನು ಈಗಲೂ ಪರವಾಗಿದ್ದೇನೆ" ಎಂದಿದ್ದರು.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: Thimmanna Bhagwat Column: UWMEED ಕಾಯಿದೆ: ವಕ್ಫ್‌ ಕಾಯಿದೆಯ ಅಪದ್ಧಗಳನ್ನು ತಿದ್ದುವ ಉಮೇದು
ಅವರ ಈ ಹೇಳಿಕೆ ‘ಸಂತೋಷ ಮಾಲವೀಯ ವರ್ಸಸ್ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಸರಕಾರ’ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟಿನ ವಿಭಾಗೀಯ ಪೀಠದ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿಯೇ ಇದೆ. ಐಎಎಸ್/ಐಪಿಎಸ್ ನಂಥ ಪ್ರಥಮ ಶ್ರೇಣಿಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಎಸ್‌ಸಿ/ ಎಸ್‌ಟಿ ಮೀಸಲಾತಿಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಿಂದ ಹೊರಗಿಡಬೇಕೆಂಬ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ “ಮೀಸಲಾತಿ ಕಡ್ಡಾಯವಲ್ಲ; ಶಾಸಕಾಂಗ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಾಂಗಗಳು ಈ ಕುರಿತು ನಿರ್ಣಯ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
ಈಗಾಗಲೇ ಮೀಸಲಾತಿಯ ಲಾಭ ಪಡೆದಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಇತರರೊಡನೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸ ಬಲ್ಲವರಾಗಿರು ತ್ತಾರೆ. ಆ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಅಂಥ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಮೀಸಲಾತಿಯಿಂದ ಹೊರಗಿಡಬೇಕು" ಎಂದು ಮಾನ್ಯ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಯವರೂ ಇದ್ದ ಪೀಠ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿತ್ತು.
ಮೀಸಲಾತಿಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುವಾಗ ಸಂವಿಧಾನದ ೧೫(೧), ೧೬(೧) ಮತ್ತು ೧೬(೨)ನೇ ವಿಧಿಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸುವುದು ಅಗತ್ಯ. ೩೦ನೇ ನವೆಂಬರ್ 1948ರಂದು ಸಂವಿಧಾನ ಸಮಿತಿಯ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ೧೬ನೇ ವಿಧಿಯ (ಕರಡು ಸಂವಿಧಾನದ ೧೦ನೇ ವಿಧಿ) ಕುರಿತಾಗಿ ಸುದೀರ್ಘ ಚರ್ಚೆ ನಡೆಯಿತು.
ಅನೇಕ ದಿಗ್ಗಜರು, ಕಾನೂನುತಜ್ಞರು ಹಾಗೂ ಸಂವಿಧಾನ ಸಮಿತಿಯ ಸದಸ್ಯರು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಡಾ. ಬಿ.ಆರ್.ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಅವರ ಭಾಷಣದ ಈ ಮುಂದೆ ಹೇಳಲಾದ ಸಾರಾಂಶವು, ಸಂವಿಧಾನ ನಿರ್ಮಾತೃಗಳ ಆಶಯವನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ: “ದೇಶದ ಎಲ್ಲಾ ನಾಗರಿಕರಿಗೆ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶ, ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಸಮರ್ಥರಾದವರಿಗೆ ಸಲ್ಲಬೇಕಾದ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯ ಮತ್ತು ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೇವೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶವಂಚಿ ತರಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾಗಿರುವ ಮೀಸಲಾತಿ ಈ ಅಂಶಗಳ ನಡುವೆ ಸೂಕ್ತ ಸಮತೋಲನ ಇರಬೇಕು.
ಸರಕಾರಿ ಹುದ್ದೆಗಳಿಗೆ ನೇಮಕಾತಿ ಮಾಡುವಾಗ ಹಿಂದುಳಿದವರಿಗೇ ಹೆಚ್ಚು ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದರೆ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶದ ತತ್ವಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ನಾಶವಾಗುತ್ತದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಹಿಂದುಳಿದ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ಶೇ.70ರಷ್ಟು ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡಿದರೆ, ಕೇವಲ ೩೦ ಪ್ರತಿಶತ ಮಾತ್ರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಪಥದ ಮೂಲಕ ನೇಮಕಾತಿಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಮರ್ಥನೀಯವಲ್ಲ.
ಆದ್ದರಿಂದ ೧೬(೧)ನೇ ವಿಧಿಯು ಕರಡು ಸಂವಿಧಾನದ ೧೦(೧) ಕಲಮು ವಿಧಿಸುವ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶದ ನಿಯಮದ ಪಾಲನೆಯಾಗಬೇಕಾದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟೂ ಹುದ್ದೆಗಳ ಪೈಕಿ ಅಲ್ಪಭಾಗಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಮೀಸಲಾತಿಯು ಸೀಮಿತವಾಗಬೇಕು" (ಆಧಾರ: ಸಂವಿಧಾನ ಸಭೆಯ ಚರ್ಚೆಗಳು 763.205).
ಮೀಸಲಾತಿಯ ಮಿತಿಯನ್ನು ಶೇ. ೫೦ಕ್ಕೆ ಮಿತಿಗೊಳಿಸುವ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಆದೇಶ ಕೂಡಾ ಸಂವಿಧಾನದ ಈ ಆಶಯಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿಯೇ ಇದೆ. ಮೀಸಲಾತಿಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಸಂವಿಧಾನ ದ ೧೪, ೧೫, ೧೬, ೪೬ ಮತ್ತು 335ನೇ ವಿಧಿಗಳು ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತವೆ. ವಿಶೇಷವಾಗಿ ೧೫ ಮತ್ತು ೧೬ನೇ ವಿಧಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ಮಾಡಲಾದ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳ ಮೂಲಕ ಎಸ್‌ಸಿ/ಎಸ್‌ಟಿ ಮತ್ತು ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಸೇರಿದ ಜನರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸರಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡುವ ಅನುವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
೧೬ನೇ ವಿಧಿಗೆ ಸೇರಿಸಲಾದ ೪ಎ ಉಪಕಲಮಿನನ್ವಯ ಎಸ್‌ಸಿ/ಎಸ್‌ಟಿ ಜನರಿಗೆ ಕೆಲವು ಪದೋನ್ನತಿ ಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡಾ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ೧೫ ಮತ್ತು ೧೬ನೇ ವಿಧಿಗಳೆರಡ ರಲ್ಲೂ ೬ನೇ ಉಪಕಲಮಿನನ್ವಯ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದವರಿಗೆ ಕೂಡಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಸರಕಾರಿ ಉದ್ಯೋಗಗಳಲ್ಲಿ ೧೦ ಪ್ರತಿಶತ ಮೀರದಂತೆ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಎಲ್ಲ ವಿಧಿಗಳ ಅರ್ಥವ್ಯಾಪ್ತಿ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಗಳ ವಿಷಯ ತುಂಬಾ ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿದ್ದು ಈ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟುಗಳು ಸುದೀರ್ಘ ವಿವರಣೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿವೆ.
೧೫(೪) ಮತ್ತು ೧೬(೪)ರಲ್ಲಿ ಹೇಳಲಾದ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಾಗೂ ಶೈಕ್ಷಣಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದ ‘ವರ್ಗ’ ಎಂಬ ವಿಷಯದಲ್ಲಂತೂ ವಿವಿಧ ಮೊಕದ್ದಮೆಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಚರ್ಚೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಮೀಸಲಾತಿಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ೧೫ ಮತ್ತು ೧೬ನೇ ವಿಧಿಗಳ ಜತೆಗೆ ಪ್ರಮುಖ ವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕಾದ ನಿಯಮವೆಂದರೆ 335ನೇ ವಿಧಿ. “ಸರಕಾರಿ ನೇಮಕಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಎಸ್‌ಸಿ/ಎಸ್‌ಟಿ ಜನಾಂಗದವರ ಮೀಸಲಾತಿ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸುವಾಗ ಆಡಳಿತದ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಯನ್ನು ಅನುಲಕ್ಷಿಸಬೇಕು" ಎಂಬುದು 335ನೇ ವಿಧಿಯ ತಾತ್ಪರ್ಯ.
“ದಕ್ಷಿಣ ರೈಲ್ವೆ ಜನರಲ್ ಮ್ಯಾನೇಜರ್ ವರ್ಸಸ್ ರಂಗಾಚಾರಿ" ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ “ಆಡಳಿತದ ಕಾರ್ಯ ಕ್ಷಮತೆ ಎಷ್ಟೊಂದು ಮಹತ್ವದ್ದೆಂದರೆ ಅದನ್ನು ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡುವುದು ಅವಿವೇಕತನ ವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಹಾಗೆ ನೀಡಲಾಗುವ ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಅನುಮತಿಸಲಾಗದು" ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟು ಅವಲೋಕನ ಮಾಡಿತ್ತು.
ಆದರೆ ಈಗಿರುವುದು ಕೇವಲ ಹುದ್ದೆಗಳ ಪ್ರಮಾಣದ ಮೀಸಲಾತಿಯಲ್ಲ; ಬದಲಿಗೆ ಕನಿಷ್ಠ ಅಂಕ ದಂಥ ಮಾನದಂಡಗಳಲ್ಲೂ ಮೀಸಲು ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಸಡಿಲಿಕೆಯಿದೆ. ಯಾವುದೇ ಸರಕಾರಿ ನೇಮಕಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ನೇಮಕಾತಿ ಮಾನದಂಡಗಳ ಪ್ರಕಾರ ನಿಗದಿತ ಮೀಸಲು ಹುದ್ದೆಗಳಿಗೆ ಅರ್ಹವಾಗುವ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಇರದಿದ್ದರೆ, ಅಂಥವರು ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಸ್ಪರ್ಧಾ ತ್ಮಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಲ್ಲಿ ನಿಗದಿತ ಪ್ರಮಾಣಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಅಂಕ ಪಡೆದಿದ್ದರೂ ಅವರನ್ನು ನೇಮಕಾತಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂಬ ನಿಯಮವಿದೆ.
ಪದೋನ್ನತಿಗಳಲ್ಲೂ ಇಂಥ ನಿಯಮವನ್ನು ಕೆಲವು ಶ್ರೇಣಿಯ ಹುದ್ದೆಗಳಿಗೆ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಂಥ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನೇಮಕಾತಿ ಮತ್ತು ಪದೋನ್ನತಿಗಳು ನಡೆದರೆ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ದಕ್ಷತೆಯ ಪಾಲನೆಯಾಗುವುದು ಖಂಡಿತ ಪ್ರಶ್ನಾರ್ಹವಾಗುತ್ತದೆ. 1962ರಷ್ಟು ಹಿಂದೆ ನಡೆದ ‘ಎಂ.ಆರ್. ಬಾಲಾಜಿ ವರ್ಸಸ್ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯ’ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿ ಮಿತಿಯನ್ನು ೫೦ ಪ್ರತಿಶತಕ್ಕೆ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟು, “೧೬(೪)ನೇ ವಿಧಿಯ ಅಡಿ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡುವಾಗ ಅಸಮಂಜಸ, ವಿಪರೀತ ಮತ್ತು ಅತಿಯಾದ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡುವುದು ಸಂವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಮಾಡಲಾ ಗುವ ವಂಚನೆಯಾಗುತ್ತದೆ" ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿತ್ತು.
ಈಗ ಹಿಂದುಳಿದವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾದ ಜಾತಿಗಳ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆಯೆಂದು ಜಾತಿಗಣತಿಯ ಮೂಲಕ ಸಾಬೀತುಮಾಡಿ ಆ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಮೀಸಲಾತಿಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಸಂವಿಧಾನದ ಮೂಲ ಆಶಯಗಳಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ. ಯಾಕೆಂದರೆ ೧೬(೪)ನೇ ವಿಧಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೇವೆಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಹಿಂದುಳಿದ ಸಮುದಾಯದ ಜನರು ಸಾಕಷ್ಟು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ಮನವರಿಕೆಯಾದರೆ ಅಂಥ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ಮೀಸಲಾತಿ ನೀಡಬ ಹುದು. ಆದರೆ ಆಯಾ ಜಾತಿಯ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಸಮ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿ ಇರಬೇಕು ಎಂಬುದು ಅದರ ಅರ್ಥವಲ್ಲ.
ಬದಲಿಗೆ, ಮೀಸಲಾತಿಯ ಪ್ರಮಾಣ ನಿಗದಿಸುವಾಗ ಸಮಾನ ಅವಕಾಶ, ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯದ ಸಮತೋಲನೆಯನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿರಿಸಬೇಕು ಎಂಬುದು ಡಾ. ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ರಂಥ ಸಂವಿಧಾನ ನಿರ್ಮಾತೃಗಳು ನೀಡಿದ ದಿಗ್ದರ್ಶನ ಮತ್ತು ಇದೇ ಮೂಲ ಸಂವಿಧಾನದ ಆಶಯ ಕೂಡಾ. ಈ ಮೇಲೆ ವಿವರಿಸಿದ ಅಂಶಗಳು ಮೀಸಲಾತಿಯ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಯಾವ ಸಮರ್ಥನೆಯನ್ನೂ ಒದಗಿಸುವುದಿಲ್ಲ.
ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯ ಒದಗಿಸುವ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮೀಸಲಾತಿ ಒದಗಿಸಿದರೆ ಕೇವಲ ವಿದ್ಯಾಕಾಂಕ್ಷಿ ಗಳ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗಾರ್ಥಿಗಳ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಒದಗಿಸಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ. ಇಡೀ ಸಮಾಜ ಅದರಲ್ಲಿ ಭಾಗಿಯಾಗಬೇಕೆಂದರೆ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಾಯ ಹೆಚ್ಚಿಸುವಂಥ ಅನ್ಯಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸೂಕ್ತವೆನಿಸುತ್ತದೆ.
ಇದೇ ರೀತಿಯ ಸಲಹೆಯನ್ನು ‘ಎಂ.ಆರ್.ಬಾಲಾಜಿ ವರ್ಸಸ್ ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯ’ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟು ನೀಡಿತ್ತು. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿಯ ನೀತಿಯನ್ನೇ ಆಮೂಲಾಗ್ರವಾಗಿ ಪುನರ್ವಿಮರ್ಶಿಸುವ ಅಗತ್ಯ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಸಂವಿಧಾನದ ೧೫ ಅಥವಾ ೧೬ನೇ ವಿಧಿಗಳು ‘ಜಾತಿ’ ಎಂಬ ಶಬ್ದವನ್ನು ಬಳಸಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ ಅವು ‘ವರ್ಗ’ ಎಂಬುದನ್ನು ಹೇಳುತ್ತವೆ.
ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗ ಎಂಬುದನ್ನು ‘ಜಾತಿ’ಯ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ಪರಿಗಣಿಸುವುದನ್ನು ದೇಶದ ಮೊದಲ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗದ ಆಯೋಗದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದ ಕಾಕಾ ಕಾಲೇಕರ್ “ಜಾತಿಗಳ ನಡುವಿನ ಕಂದಕ ವನ್ನು ಈ ಪದ್ಧತಿ ಕಾಯಂಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ" ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸಿದ್ದರು.
ಆದರೆ ಮಂಡಲ್ ವರದಿಯ ನಂತರದ ಇಂದ್ರಾ ಸಾವನಿ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟಿನ ಆದೇಶ ದನ್ವಯ ಹಿಂದುಳಿಯುವಿಕೆಗೆ ‘ಜಾತಿ’ಯನ್ನು ಆಧಾರವಾಗಿಸುವುದು ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಈಗ ಮಾಡಲಾದ ಜಾತಿಗಣತಿಯಲ್ಲಿ ಮಂಡಲ ಆಯೋಗದ ಸೂತ್ರಗಳ ಪ್ರಕಾರವೇ ಜಾತಿಗಳ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಯನ್ನು ಮರುಪರಿಶೀಲನೆ ಮಾಡಿದರೆ ಹಿಂದುಳಿದವು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಅನೇಕ ಜಾತಿಗಳು ಆ ಯಾದಿಯಿಂದ ಹೊರಗುಳಿಯಬಹುದು.
ಮಂಡಲ್ ಆಯೋಗದ ವರದಿಯ ನಂತರ ನಿಗದಿ ಮಾಡಲಾದ ಕೆನೆಪದರ ನಿಯಮ ಎಸ್‌ಸಿ/ಎಸ್‌ಟಿಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಹೀಗಾಗಿ ಐಎಎಸ್/ಐಪಿಎಸ್ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಮಕ್ಕಳಿಗೂ ಎಸ್‌ಸಿ/ಎಸ್‌ಟಿ ಮೀಸಲಾತಿಯ ಲಾಭ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಅಂಥವರು ಕೋಟ್ಯಧೀಶರಾದರೂ ಮೀಸಲಾತಿಯ ಮೂಲಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಉದ್ಯೋಗದ ಲಾಭ ದೊರಕುತ್ತದೆ.
ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ದುರವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿರುವ ಅದೇ ಜಾತಿಯ ಬಡವರ ಮಕ್ಕಳು ತಮ್ಮದೇ ಜಾತಿಯ ಶ್ರೀಮಂತರ ಮಕ್ಕಳ ಜತೆ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಮಾಡಬೇಕಾಗಿದೆ. ಈ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಅನು ಲಕ್ಷಿಸಿಯೇ ಮಾನ್ಯ ಮುಖ್ಯ-ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳು ಕೆನೆಪದರದ ಕುರಿತು ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈಗಿನ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಯುಗದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯಗಳೇ ಯಶಸ್ಸಿನ ಸೂತ್ರಗಳು. ಇದು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ.
ದೇಶ ದೇಶಗಳ ನಡುವಿನ ಸ್ಪರ್ಧೆಗೂ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ. ಅವಿರತ ಕಠಿಣ ಪರಿಶ್ರಮ ಮತ್ತು ಬದ್ಧತೆಗಳ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಸಿಗುವ ದಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ತನ್ಮೂಲಕ ದೊರೆಯುವ ಅರ್ಹತೆಗೆ ಒಳದಾರಿ ಇರಬಾರದು. ರಕ್ಷಣೆಯಿಲ್ಲದ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಹೊರ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅಂಥ ಅರ್ಹತೆಯ ಮುಸುಕು ಹರಿದು ಬೆತ್ತಲೆಯಾಗಿ ಬಿಡುತ್ತದೆ. ಅಂಥ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಇಡೀ ದೇಶದ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕತೆಗೂ ಅಡ್ಡಿಯಾಗುವುದರಲ್ಲಿ
ಸಂದೇಹವಿಲ್ಲ.
(ಲೇಖಕರು ಕಾನೂನು ತಜ್ಞರು ಮತ್ತು ಕೆವಿಜಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ನಿವೃತ್ತ ಎಜಿಎಂ)