Roopa Gururaj Column: ನಾಗರ ಪಂಚಮಿ ಹಬ್ಬದ ಐತಿಹ್ಯ
ರಾಜನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಿಗೆ ನೀಡಿದ ವರವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವಂತೆ ಇರಲಿಲ್ಲ, ಹಾಗಾಗಿ ಋಷಿಗಳು ಮಾಡು ತ್ತಿದ ಸರ್ಪ ಯಜ್ಞವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು. ಇಂದ್ರ, ತಕ್ಷಕ ಮತ್ತು ಅವನ ಇತರ ಸರ್ಪ ಜನಾಂಗದ ಜೀವಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಲಾಯಿತು. ಆ ದಿನ, ಹಿಂದೂ ಪಂಚಾಂಗದ ಪ್ರಕಾರ, ಶ್ರಾವಣ ಶುಕ್ಲ ಪಂಚಮಿ ಯ ದಿನ. ಅಂದಿನಿಂದ ಈ ದಿನವು ನಾಗಗಳ ಹಬ್ಬದ ದಿನವಾಗಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಈ ದಿನದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಪ್ರಾಣ ಉಳಿದಿದ ದಿನ.
ರೂಪಾ ಗುರುರಾಜ್
Jul 23, 2025 7:21 AM
ಒಂದೊಳ್ಳೆ ಮಾತು
rgururaj628@gmail.com
ಮಹಾಭಾರತ ಮಹಾಕಾವ್ಯದಲ್ಲಿ, ಕುರುವಂಶದ ರಾಜ ಪರೀಕ್ಷಿತನ ಮಗ ಜನಮೇಜಯನು ಸರ್ಪ ಸತ್ರ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ನಾಗಬಲಿಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದನು. ತಕ್ಷಕ ಎಂಬ ನಾಗರಹಾವಿನ ಕಚ್ಚುವಿಕೆಯಿಂದ ತನ್ನ ತಂದೆಯ ಮರಣಕ್ಕೆ ಸೇಡು ತೀರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಾಗಬಲಿ ಯಜ್ಞವನ್ನು ರಾಜ ಕೈಕೊಂಡು, ಅಗ್ನಿ ಯಜ್ಞವನ್ನು ಕಲಿತ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಋಷಿಗಳನು ಆಹ್ವಾನ ಮಾಡಿ ಕರೆಸಿದ.
ತ್ಯಾಗದ ಅಗ್ಗಿಷ್ಟಿಕೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿತು ಮತ್ತು ಪ್ರಪಂಚದ ಎಲ್ಲಾ ಹಾವುಗಳನ್ನು ಕೊಲ್ಲುವ ಅಗ್ನಿ ಯಜ್ಞವನ್ನು ಕಲಿತ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಋಷಿಗಳು ಯಜ್ಞವನ್ನ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಜನಮೇ ಜಯನ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಯಜ್ಞವು ಎಷ್ಟು ಶಕ್ತಿಯುತವಾಗಿತ್ತು ಎಂದರೆ ಅದು ಎಲ್ಲಾ ಹಾವುಗಳನ್ನು ಯಜ್ಞಕುಂಡಕ್ಕೆ (ತ್ಯಾಗದ ಅಗ್ನಿಕುಂಡ) ಬೀಳುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಿತ್ತು.
ಪರೀಕ್ಷಿತ ರಾಜನನ್ನು ಕಚ್ಚಿ ಕೊಂದ ತಕ್ಷಕನು ಮಾತ್ರ ತನ್ನ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಕೋರಿ ಇಂದ್ರನ ಸ್ವರ್ಗ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಓಡಿಹೋಗಿ, ಇಂದ್ರನ ರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಇರುವುದನ್ನು ಪುರೋಹಿತರು ತಮ್ಮ ದಿವ್ಯದೃಷ್ಟಿ ಯಿಂದ ನೋಡಿದರು. ಋಷಿಗಳು ತಕ್ಷಕನನ್ನು ಮತ್ತು ಇಂದ್ರನನ್ನು ಯಜ್ಞದ ಬೆಂಕಿಗೆ ಎಳೆಯಲು ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುವ ವೇಗವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದರು.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: Roopa Gururaj Column: ಆಷಾಢ ಏಕಾದಶಿಯ ಮಹತ್ವ
ತಕ್ಷಕನು ಇಂದ್ರನ ಮಂಚದ ಸುತ್ತಲೂ ಸುತ್ತಿಕೊಂಡನು ಆದರೆ ಯಜ್ಞದ ಬಲವು ಎಷ್ಟು ಶಕ್ತಿಯುತ ವಾಗಿತ್ತು ಎಂದರೆ ತಕ್ಷಕನ ಜೊತೆಗೆ ಇಂದ್ರನೂ ಸಹ ಬೆಂಕಿಯ ಕಡೆಗೆ ಎಳೆಯಲ್ಪಟ್ಟನು. ಇದರಿಂದ ಹೆದರಿದ ದೇವತೆಗಳು ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ವಹಿಸಿ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವಂತೆ ವಾಸುಕಿ ತಂಗಿ ಮಾನಸಾ ದೇವಿಯಲ್ಲಿ ಮನವಿ ಮಾಡಿದರು.
ನಂತರ ಅವಳು ತನ್ನ ಮಗ ಆಸ್ತಿಕನನ್ನು ಯಜ್ಞದ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಸರ್ಪ ಸತ್ರ ಯಜ್ಞವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸು ವಂತೆ ಜನಮೇಜಯನಿಗೆ ಮನವಿ ಮಾಡಲು ಹೇಳಿದಳು. ಋಷಿ ಆಸ್ತಿಕನು ಅಲ್ಲಿಗೆ ಹೋಗಿ ಜನಮೇಜಯನಿಗೆ ಎಲ್ಲಾ ವಿಧವಾಗಿ ತಿಳಿಸಿ ಹೇಳಿದನು, ಆಸ್ತಿಕನ ಜ್ಞಾನದಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತನಾದ ರಾಜ ಅವನಿಗೆ ವರವನ್ನು ಕೇಳಿಕೊಳಲು ಹೇಳಿದನು.
ಆಗ ಆಸ್ತಿಕನು ಸರ್ಪ ಸತ್ರವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವಂತೆ ಜನಮೇಜಯನನ್ನು ವಿನಂತಿಸಿದನು. ರಾಜನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಿಗೆ ನೀಡಿದ ವರವನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸುವಂತೆ ಇರಲಿಲ್ಲ, ಹಾಗಾಗಿ ಋಷಿಗಳು ಮಾಡುತ್ತಿದ ಸರ್ಪ ಯಜ್ಞವನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು. ಇಂದ್ರ, ತಕ್ಷಕ ಮತ್ತು ಅವನ ಇತರ ಸರ್ಪ ಜನಾಂಗದ ಜೀವಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಲಾಯಿತು. ಆ ದಿನ, ಹಿಂದೂ ಪಂಚಾಂಗದ ಪ್ರಕಾರ, ಶ್ರಾವಣ ಶುಕ್ಲ ಪಂಚಮಿ ಯ ದಿನ. ಅಂದಿನಿಂದ ಈ ದಿನವು ನಾಗಗಳ ಹಬ್ಬದ ದಿನವಾಗಿದೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಈ ದಿನದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಪ್ರಾಣ ಉಳಿದಿದ ದಿನ.
ಇಂದ್ರನೂ ಮಾನಸಾದೇವಿಯ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿ ಕೃತಾರ್ಥ ನಗುತ್ತಾನೆ. ಗರುಡ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಈ ದಿನದಂದು ಹಾವಿಗೆ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುವುದು ಮಂಗಳಕರ ವಾಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ, ಮಹಾಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಬರುವ ಈ ಕಥೆಗಳು ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ, ಸಂಸ್ಕಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಮಗೆ ವಿಶೇಷ ಪಾಠವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಭಾರತ ಪುಣ್ಯ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಜೀವಿಗೂ ಕೂಡ ದೇವರ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ನೀಡಿ ನಾವು ಗೌರವಿಸುತ್ತೇವೆ.
ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಜೀವಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಭಗವಂತನಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ಅವುಗಳಿಗೆ ತೊಂದರೆ ನೀಡದೆ, ಅವು ಗಳನ್ನು ಪೂಜ್ಯ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿರಿಸಿ ಗೌರವಿಸುವ ಪದ್ಧತಿ ನಮ್ಮದು. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಇಂತಹ ಪುರಾಣದ ಕಥೆಗಳು ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೇ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಎಲ್ಲ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ಗೌರವಿಸುವ, ಪೂಜಿಸುವ ಮನೋಭಾವ ವನ್ನು ಹುಟ್ಟಿ ಹಾಕುತ್ತವೆ.
ಹಾವುಗಳು ಕೆಣಕದೆ ಎಂದಿಗೂ ಯಾರನ್ನು ಕಚ್ಚಿ ಕೊಲ್ಲುವ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲ. ಪ್ರಕೃತಿ ಪ್ರಾಣಿ ಮನುಷ್ಯ ಎಲ್ಲರೂ ಸೌಹಾರ್ದದಿಂದ ಬದುಕಿದಾಗ ನಾವು ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಇರಲು ಅರ್ಹರಾಗುತ್ತೇವೆ. ಇಂತಹ ಕಥೆಗಳನ್ನು ನಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಹೇಳಿ ಇಂತಹ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದಾಗ, ಅವರಿಗೆ ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೇ ಸಕಲ ಜೀವಿಗಳಲ್ಲೂ ಮಮತೆ, ಅಕ್ಕರೆ ಸಹಿಷ್ಣುತಾ ಭಾವ ಮೂಡುತ್ತದೆ. ಈ ಆಚರಣೆಗಳು ಕೇವಲ ಪದ್ಧತಿಗಳಲ್ಲ , ನಮ್ಮ ಭಾರತೀಯ ಜೀವನ ಶೈಲಿ. ಇದು ಪ್ರತಿ ಮನೆಯಲ್ಲೂ ನಡೆಯುವಂತಾಗಲಿ.
