ಅನಿಸಿಕೆ: ವೀರಭದ್ರಯ್ಯ
ಭಾರತವು 2030ರ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್‌ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟದ ಆತಿಥ್ಯವನ್ನು ವಹಿಸಿದೆ. ಇದು ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಹೆಮ್ಮೆಯ ಸಂಗತಿಯೂ ಆಗಿದೆ. ಭಾರತವು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದ ಪ್ರಮುಖ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಕ್ಕೆ ಇದು ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಹೀಗಿದ್ದರೂ, ಈ ಹಿಂದೆ ದಿಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ 2010ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್‌ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟವನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಹಗರಣದ ಕಹಿ ನೆನಪಾಗದೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾದರೆ ಆಗ ಆಗಿದ್ದೇನು? 2010ರಲ್ಲಿ ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್‌ ಗೇಮ್ಸ್‌ನ ಅಂದಾಜು ಬಜೆಟ್‌ 1,200 ಕೋಟಿ ರುಪಾಯಿಗಳಾಗಿತ್ತು. ಅದು 18,000 ಕೋಟಿ ರುಪಾಯಿಗೆ ಏರಿತ್ತು. ಆದರೆ ಒಟ್ಟಾರೆ ವೆಚ್ಚ ಬರೋಬ್ಬರಿಯಾಗಿ ಜಿಗಿದಿತ್ತು! ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಪಕ್ಷ ತೆರಿಗೆದಾರರ ಹಣವನ್ನು ವ್ಯರ್ಥಗೊಳಿಸಿತ್ತು ಎಂಬ ಕೂಗು ಕೇಳಿ ಬಂದಿತ್ತು. ನೀರಿನಂತೆ ಹಣವನ್ನು ಚೆಲ್ಲಿದ್ದೇಕೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ತಲೆದೋರಿತ್ತು.
ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್‌ ಗೇಮ್ಸ್ ಹಗರಣದ ಬಗ್ಗೆ ಸಿಎಜಿ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಹಲವು ಅಂಶಗಳು ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಂದಿತ್ತು. ಗುತ್ತಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅವ್ಯವಹಾರಗಳು, ಹಣದುಬ್ಬರದ ಪರಿಣಾಮದ ವೆಚ್ಚ ಹೆಚ್ಚಳ, ಸಂಘಟನೆಯ ಮಂಡಳಿಯ ದುರ್ಬಲತೆಯನ್ನು ಸಿಎಜಿ ವರದಿ ಬೊಟ್ಟು ಮಾಡಿತ್ತು. ಇದರ ಬೇರು ಆಳವಾಗಿತ್ತು. ಆಗ ಸುರೇಶ್‌ ಕಲ್ಮಾಡಿಯವರು ಕಾಮನ್‌ ವೆಲ್ತ್‌ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟದ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪನಾ ಸಮಿತಿಯ ಚೇರ್ಮನ್‌ ಆಗಿದ್ದರು. ಟ್ರೆಡ್‌ ಮಿಲ್ಸ್‌, ಕೊಡೆಗಳು, ಶೌಚಾಲಯದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಪೇಪರ್‌ ರೋಲ್‌ಗಳು, ಕುರ್ಚಿಗಳನ್ನು ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ಖರೀದಿಸಲಾಗಿತ್ತು. 1 ಲಕ್ಷ ರುಪಾಯಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಗೆ ಸಿಗುವ ಟ್ರೆಡ್‌ ಮಿಲ್‌ಗಳಿಗೆ ತಲಾ 9.75 ಲಕ್ಷ ರುಪಾಯಿಗಳ ಬಿಲ್‌ ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಆಗ ಟಾಯ್ಲೆಟ್‌ ಪೇಪರ್‌ಗೆ ಪ್ರತಿ ರೋಲ್‌ಗೆ 100 ರುಪಾಯಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ದರ ಇತ್ತು. ಆದರೆ ಪ್ರತಿ ರೋಲ್‌ಗೆ 4,000 ರುಪಾಯಿ ದರದಲ್ಲಿ ಖರೀದಿಸಲಾಗಿತ್ತು. 100ರಿಂದ 500 ರುಪಾಯಿಗೆ ಸಿಗುತ್ತಿದ್ದ ಕೊಡೆಗೆ ತಲಾ 6,500 ರುಪಾಯಿ ಕೊಟ್ಟು ಖರೀದಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಬೋಫೋರ್ಸ್‌ನಿಂದ ಕಾಮನ್‌ ವೆಲ್ತ್‌ ಗೇಮ್ಸ್ ತನಕ ಅವ್ಯವಹಾರಗಳು ನಡೆದಿತ್ತು. ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಹಣ ಪೋಲಾಗಿತ್ತು. ಎಲ್ಲ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಖರ್ಚುಗಳು ಎರಡರಿಂದ ಮೂರು ಪಟ್ಟು ವೃದ್ಧಿಸಿತ್ತು. ಕ್ರೀಡಾಂಗಣದ ಸ್ಥಳದ ಬಜೆಟ್‌ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ 1000 ಕೋಟಿ ರುಪಾಯಿಗಳಾಗಿದ್ದರೆ, 2,460 ಕೋಟಿ ರುಪಾಯಿಗೆ ಜಿಗಿದಿತ್ತು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಸರಕಾರ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ನಡೆದ ಈ ಕಾಮನ್‌ ವೆಲ್ತ್‌ ಗೇಮ್ಸ್ ಹಗರಣದಿಂದ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮುಜುಗರವಾದಂತಾಗಿತ್ತು. ದಿಲ್ಲಿಯಿಂದ ಲಂಡನ್‌ ತನಕ ಭ್ರಷ್ಟ ವೆಂಡರ್‌ಗಳನ್ನು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟದ ಆಯೋಜನೆಯನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ತೆರಿಗೆ ಹಣದ ದುರ್ಬಳಕೆಗೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿತ್ತು. ಕಾಮನ್‌ ವೆಲ್ತ್‌ ಕ್ರೀಡಾ ಗ್ರಾಮಗಳು, ಸ್ಟೇಡಿಯಂಗಳ ನಿರ್ಮಾಣದಲ್ಲಿ ಅವ್ಯವಹಾರದ ಪರಿಣಾಮ ಕಾಮಗಾರಿಗಳು ಕಳಪೆಯಾಗಿತ್ತು. ಇದು ದೇಶದ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಚ್ಯುತಿ ಉಂಟು ಮಾಡಿತ್ತು. ಬ್ರಿಟನ್‌ ಮೂಲದ ಕಂಪನಿಯು ಕಾಮನ್‌ ವೆಲ್ತ್‌ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಗುತ್ತಿಗೆ ಪಡೆದಿತ್ತು. ಆದರೆ ಬಿಡ್ಡಿಂಗ್‌ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಅಸಮರ್ಪಕವಾಗಿತ್ತು. ಅದು ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.
ಕಾಮನ್‌ ವೆಲ್ತ್‌ ಹಗರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿ ಸಿಬಿಐ ಹಲವು ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಬಂಧಿಸಿತ್ತು. ಕ್ರೀಡಾ ಸಚಿವ ಸುರೇಶ್‌ ಕಲ್ಮಾಡಿಯವರು ಜೈಲಿನ ಕಂಬಿ ಎಣಿಸಿದ್ದರು. 2011ರ ಮೇ 20ರಂದು ಸಿಬಿಐ ಚಾರ್ಜ್‌ ಶೀಟ್‌ ಸಲ್ಲಿಸಿತ್ತು. ಸುರೇಶ್‌ ಕಲ್ಮಾಡಿಯವರನ್ನು ಪ್ರಮುಖ ಅರೋಪಿ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಿತ್ತು. ಅವರು ಸ್ವಿಸ್‌ ಟೈಮಿಂಗ್‌ ಕಂಪನಿಗೆ ಅಕ್ರಮವಾಗಿ 141 ಕೋಟಿ ರುಪಾಯಿ ಮೊತ್ತದ ಗುತ್ತಿಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಇದರಿಂದ ಬೊಕ್ಕಸಕ್ಕೆ 95 ಕೋಟಿ ರುಪಾಯಿ ನಷ್ಟವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಶುಂಗ್ಲು ಸಮಿತಿಯ ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ ಸ್ಥಾಪಿತ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯ ಸಂಘರ್ಷ, ಗುತ್ತಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅಕ್ರಮ, ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ವೈಫಲ್ಯ ಉಂಟಾಗಿತ್ತು. ಮುನಿಸಿಪಲ್‌ ಆಡಳಿತ, ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರ ಮತ್ತು ನಾನಾ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳು ಅವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಸಿತ್ತು. ದಿಲ್ಲಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪ್ರಧಿಕಶರವು ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಹಲವಾರು ಗುತ್ತಿಗೆಗಳನ್ನು ಖಾಸಗಿ ಡೆವಲಪರ್‌ಗಳಿಗೆ ವಹಿಸಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಲಾಗಿತ್ತು.
ಹೀಗಾಗಿ 2010ರ ಕಾಮನ್‌ ವೆಲ್ತ್‌ ಗೇಮ್ಸ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರಿ ಅವ್ಯವಹಾರಗಳಿಗೆ ಸಂಕೇತವಾಗಿತ್ತು. ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು.