Editor in Chief, Author, Columnist
info1@vishwavani.news
ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಭಟ್ ಮೂಲತಃ ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೂರೂರಿನವರು. ಧಾರವಾಡ ವಿವಿಯಲ್ಲಿ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ ಪಡೆದ ಬಳಿಕ, ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮದಲ್ಲೂ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿ ಗಳಿಸಿದರು. ನಂತರ ಲಂಡನ್ನಲ್ಲಿ ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ ಕುರಿತಂತೆ ವಿಶೇಷ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದರು. ಸಂಯುಕ್ತ ಕರ್ನಾಟಕದ ಮೂಲಕ ವೃತ್ತಿ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಬಳಿಕ ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವರಾಗಿದ್ದ ಅನಂತಕುಮಾರ್ ಅವರಿಗೆ ಮಾಧ್ಯಮ ಸಲಹೆಗಾರರಾಗಿ, ಏಷ್ಯನ್ ಕಾಲೇಜ್ ಆಫ್ ಜರ್ನಲಿಸಂನಲ್ಲಿ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ನಂತರ ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ, ಕನ್ನಡಪ್ರಭ ಪ್ರಧಾನ ಸಂಪಾದಕರಾಗಿ ಆ ಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಸ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ದರು. 2016ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವವಾಣಿ ದಿನ ಪತ್ರಿಕೆ ಆರಂಭಿಸಿದರು. ವಿಶ್ವವಾಣಿ ಸಮೂಹ ಇದೀಗ ಲೋಕಧ್ವನಿ, ವಿಶ್ವವಾಣಿ ಟಿವಿ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವವಾಣಿ ಪುಸ್ತಕ ಪ್ರಕಾಶನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ. ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ ಭಟ್ 97 ಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ. 'ನೂರೆಂಟು ವಿಶ್ವ', 'ಸಂಪಾದಕರ ಸದ್ಯಶೋಧನೆ', ಭಟ್ಟರ್ ಸ್ಕಾಚ್, 'ಇದೇ ಅಂತರಂಗ ಸುದ್ದಿ' ಹಾಗೂ 'ಆಸ್ಕ್ ದಿ ಎಡಿಟರ್' ಅಂಕಣಗಳನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
ವಿಮಾನದ ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ ಅಥವಾ ಮುಖ್ಯ ಪೈಲಟ್ ಯಾವಾಗಲೂ ಕಾಕ್ಪಿಟ್ನ ಎಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿರುತ್ತಾರೆ. ವಿಮಾನವನ್ನು ಟರ್ಮಿನಲ್ ಹತ್ತಿರ ತರುವಾಗ (Taxiing ), ಪೈಲಟ್ಗೆ ಎಡಭಾಗದ ಕಿಟಕಿಯಿಂದ ವಿಮಾನದ ರೆಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಜೆಟ್ ಸೇತುವೆ ಯ ನಡುವಿನ ಅಂತರವು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಕಾಣಿಸು ತ್ತದೆ. ಇದು ವಿಮಾನವನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ನಿಖರವಾಗಿ ನಿಲುಗಡೆ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ವಿಮಾನವು ಹೇಗೋ ಒಂದು ಬಯಲಲ್ಲಿ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಆಯಿತು ಎಂದು ಭಾವಿಸಿ. ಅಲ್ಲಿ ರನ್ವೇ ಇಲ್ಲ. ಅಲ್ಲಿಂದ ಅದು ಹೇಗೆ ಟೇಕಾಫ್ ಆಗುತ್ತದೆ? ವಿಮಾನವೊಂದು ರನ್ವೇ ಇಲ್ಲದ ಬಯಲಿನಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ಅಸಮತೋಲಿತ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಅನಿವಾರ್ಯ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಆದರೆ, ಅದನ್ನು ಅಲ್ಲಿಂದ ಮತ್ತೆ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಟೇಕಾಫ್ ಮಾಡುವುದು ವಿಮಾನಯಾನ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ನ ಅತ್ಯಂತ ಸವಾಲಿನ ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು.
ವಿಮಾನದ ಒಂದು ಎಂಜಿನ್ ವಿಫಲವಾದರೆ ಏನು ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಪೈಲಟ್ಗೂ ತಿಳಿದಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಎಂಜಿನ್ ವೈಫಲ್ಯದ ಜತೆಗೆ ಹವಾಮಾನ ಕೆಟ್ಟದಾಗಿದ್ದು, ವಿಮಾನದ ಹೈಡ್ರಾ ಲಿಕ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೂ ಕೈಕೊಟ್ಟರೆ? ಇಂಥ ಸನ್ನಿವೇಶಗಳನ್ನು ‘ಕಾಂಪೌಂಡ್ ಫೈಲ್ಯೂರ್ಸ್’ ಎನ್ನಲಾಗು ತ್ತದೆ. ಸಿಮ್ಯುಲೇಟರ್ಗಳಲ್ಲಿ ಇಂಥ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದ ತಾಂತ್ರಿಕ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಸುಲ್ತಾನ್ ಕಬೂಸ್ ಅವರಿಗೆ ಭಾರತದ ಬಗ್ಗೆ ವಿಶೇಷವಾದ ಪ್ರೀತಿ ಇತ್ತು ಎನ್ನುವುದು ಅನೇಕರಿಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಅವರ ಆರಂಭಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ನಡೆದದ್ದೇ ಭಾರತದಲ್ಲಿ. ಕಬೂಸ್ ಅವರು ಪುಣೆಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಅಚ್ಚರಿಯ ಸಂಗತಿಯೆಂದರೆ, ಭಾರತದ ಮಾಜಿ ರಾಷ್ಟ್ರ ಪತಿ ಡಾ.ಶಂಕರ್ ದಯಾಳ್ ಶರ್ಮಾ ಅವರು ಪುಣೆಯಲ್ಲಿ ಕಬೂಸ್ ಅವರಿಗೆ ಪಾಠ ಹೇಳಿಕೊಟ್ಟ ಗುರು ಗಳಾಗಿದ್ದರು!
1990ರ ದಶಕದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ವಾಯುಯಾನ ಕ್ಷೇತ್ರವು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಎದುರು ನೋಡುತ್ತಿತ್ತು. ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬೋಯಿಂಗ್ ಕಂಪನಿಯ ಬಳಿ ಬೃಹತ್ ಗಾತ್ರದ 747 ಜಂಬೋ ಜೆಟ್ ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕದಾದ 767 ವಿಮಾನಗಳಿದ್ದವು. ಆದರೆ ಇವೆರಡರ ನಡುವೆ ಒಂದು ಮಧ್ಯಮ ಗಾತ್ರದ, ಆದರೆ ದೀರ್ಘದೂರ ಹಾರಬಲ್ಲ ವಿಮಾನದ ಅಗತ್ಯವಿತ್ತು. ಈ ಕೊರತೆಯನ್ನು ನೀಗಿಸಲು ಬೋಯಿಂಗ್ 777 ಅನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.
ಒಂದು ವೇಳೆ ಇಂಧನವನ್ನು ವಿಮಾನದ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ( Fuselage ) ತುಂಬಿದ್ದರೆ, ರೆಕ್ಕೆಗಳು ತೂಕ ವಿಲ್ಲದೆ ಹಗುರವಾಗಿರುತ್ತಿದ್ದವು ಮತ್ತು ಲಿಫ್ಟ್ ಬಲದಿಂದಾಗಿ ಅತಿಯಾಗಿ ಮೇಲಕ್ಕೆ ಬಾಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಆದರೆ ರೆಕ್ಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಟನ್ಗಟ್ಟಲೆ ಇಂಧನವನ್ನು ತುಂಬುವುದರಿಂದ, ಆ ಇಂಧನದ ಭಾರವು ರೆಕ್ಕೆ ಗಳನ್ನು ಕೆಳಕ್ಕೆ ಎಳೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಲಿಫ್ಟ್ ಬಲವನ್ನು ಸರಿದೂಗಿಸಿ, ರೆಕ್ಕೆಗಳು ಅತಿಯಾಗಿ ಬಾಗ ದಂತೆ ಮತ್ತು ವಿಂಗ್ ರೂಟ್ ಮುರಿಯದಂತೆ ತಡೆಯುತ್ತದೆ.
ಸಾಹಿತ್ಯವಲಯದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿವಾದ ಕಿಡಿ ಹೊತ್ತಿಕೊಳ್ಳುವುದು ವಿಮರ್ಶಕ ರಿಂದ. ಯಾವ ಸಾಹಿತಿಯೂ ವಿಮರ್ಶಕರನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುವುದಿಲ್ಲ. ಅದರಲ್ಲೂ ತಮ್ಮನ್ನು ಟೀಕಿಸುವ ವಿಮರ್ಶಕರನ್ನಂತೂ ಇಷ್ಟಪಡುವ, ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಶ್ನೆಯೇ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ, 2002 ಮತ್ತು 2004ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕದ ಸಾಹಿತ್ಯ ವಲಯದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಒಂದು ಘಟನೆ ಇಡೀ ಜಗತ್ತನ್ನೇ ಹುಬ್ಬೇರಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿತ್ತು.
ವಿಮಾನದ ಕ್ಯಾಬಿನ್ನಲ್ಲಿ ಒತ್ತಡ ಕಡಿಮೆಯಾದಾಗ ಅಥವಾ ಹೊಗೆ ಆವರಿಸಿದಾಗ, ಪೈಲಟ್ ಗಳು ತಕ್ಷಣವೇ ‘ಕ್ವಿಕ್ ಡಾನಿಂಗ್ ಮಾಸ್ಕ್’ ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನು ಧರಿಸಿದ ತಕ್ಷಣ, ಅವರು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಹೆಡ್ಸೆಟ್ ಮೈಕ್ರೊಫೋನ್ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಾಸ್ಕ್ ಒಳಗಿರುವ ವಿಶೇಷ ಮೈಕ್ರೊಫೋನ್ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಶುರು ಮಾಡುತ್ತದೆ.
ಈ ವಿಮಾನದ ವಿಶೇಷವೇನೆಂದರೆ, ಇದು ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು (ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿಮಾನಗಳು ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ). ಇದರ ಮೇಲೆ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣದ ಬಾಣದ ಗುರುತುಗಳು ಮತ್ತು ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಬರೆಯಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಗುರುತುಗಳು ವಿಮಾನದ ಪ್ರತಿ ಯೊಂದು ಭಾಗವನ್ನೂ ತೋರಿಸಿ, ಅದು ಏನು ಮತ್ತು ಅದರ ಕೆಲಸವೇನು ಎಂಬುದನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ತಮಾಷೆಯಾಗಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿತ್ತು
ಅಂದು ಇಸಾಬೆಲಾ ಅವರ ಆ ಒಂದು ಸೂಕ್ಷ್ಮದೃಷ್ಟಿ, ಆ ಬಾಲಕನ ಪಾಲಿಗೆ ದೇವರ ದೃಷ್ಟಿಯಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿತ್ತು. ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಇಸಾಬೆಲಾ ಅವರಿಗೆ ಅರ್ಥವಾಯಿತು; ತಾನು ಕೇವಲ ಊಟ ಬಡಿಸುವ ಸಿಬ್ಬಂದಿಯಲ್ಲ, ಬದಲಿಗೆ ಒಂದು ಜೀವವನ್ನು ಉಳಿಸಿದ ರಕ್ಷಕಿ ಎಂದು. ಪೊಲೀಸರು ಆ ಬಾಲಕನನ್ನು ಕರೆದೊಯ್ಯುವಾಗ, ಅವನು ಬಾಗಿಲ ಬಳಿ ನಿಂತು ಹಿಂದೆ ತಿರುಗಿ ನೋಡಿದನು. ಕಣ್ಣೀರಿನ ನಡುವೆಯೂ ಅವನ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಮುಗ್ಧ ನಗು ಮೂಡಿತ್ತು.
ಸತತ 22 ಗಂಟೆಗಳ ಕಾಲ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿಯೇ ಹಾರಾಡುವ ಈ ವಿಮಾನವು, ಸುಮಾರು 10500 ಮೈಲಿ ಗಳಷ್ಟು (ಸುಮಾರು 17000 ಕಿ.ಮೀ.) ದೀರ್ಘ ಅಂತರವನ್ನು ಕ್ರಮಿಸಲಿದೆಯಂತೆ. ಈ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷಿ ಯೋಜನೆಗೆ ‘ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಸನ್ರೈಸ್’ ಎಂದು ಹೆಸರಿಡಲಾಗಿದೆಯಂತೆ. ಈ ಯೋಜನೆಯು ಜಾಗತಿಕ ಪ್ರಯಾಣದ ದಿಕ್ಕನ್ನೇ ಬದಲಾಯಿಸಲಿದ್ದು, ಪ್ರಯಾಣಿಕರಿಗೆ ಹೊಸ ಅನುಭವವನ್ನು ನೀಡಲಿದೆ.
ಕ್ಯಾಪ್ಟನ್ ಬಳಿ ಹೋದ ಇಸಾಬೆಲಾ, ಅತ್ಯಂತ ತುರ್ತು ಮತ್ತು ಗೌಪ್ಯ ಸಂದೇಶವನ್ನು ರವಾನಿಸಿದರು - ’೩-ಎ ಸೀಟ್ನಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಯಾಣಿಕರ ಬಗ್ಗೆ ಬಲವಾದ ಅನುಮಾನವಿದೆ. ಇದು ಸಂಭಾವ್ಯ ಅಪಹರಣ ಅಥವಾ ಮಾನವ ಕಳ್ಳಸಾಗಣೆಯ ಪ್ರಕರಣ ವಾಗಿರಬಹುದು. ತಕ್ಷಣವೇ ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಮತ್ತು ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಪೊಲೀಸ್ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಕೋರು ತ್ತಿದ್ದೇನೆ’ ಮುಂದೇನಾಯಿತು?
ಈಗ ವಿಮಾನದ ವೇಗ ಎಷ್ಟಿದೆ? ಗಾಳಿ ಯಾವ ಕಡೆಯಿಂದ ಬೀಸುತ್ತಿದೆ? ಈಗ ಎಡಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿದ್ರೆ ಸುರಕ್ಷಿತ ಅಲ್ವಾ?’ ಅಂತ ಯೋಚಿಸಿ, ನಂತರ ಆ ಕಂಪ್ಯೂಟರೇ ರೆಕ್ಕೆಯ ಮೇಲಿರುವ ಮೋಟಾರ್ ಗಳಿಗೆ ಆದೇಶ (ಕರೆಂಟ್) ಪಾಸ್ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆಗ ರೆಕ್ಕೆ ತಿರುಗುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ, ಇಲ್ಲಿ ಪೈಲಟ್ ಕೇವಲ ಆರ್ಡರ್ ಮಾಡೋನು. ಕೆಲಸ ಮಾಡೋದು ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ಮತ್ತು ವೈರ್ ಗಳು! ಇದನ್ನೇ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ನಲ್ಲಿ ‘ಫ್ಲೈ ಬೈ ವೈರ್’ ಅಂತಾರೆ.
ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಅಮೆರಿಕನ್ ಏರ್ಲೈನ್ಸ್ನ ಪ್ರಯಾಣಿಕರೊಬ್ಬರು ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ದುಬಾರಿ ‘ಆಪಲ್ ಏರ್ಪಾಡ್ಸ್’ ನೀಡಿದ ಘಟನೆ ವೈರಲ್ ಆದ ನಂತರ, ವಿಮಾನಯಾನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ‘ಉಡುಗೊರೆ ನೀತಿ’ (Gifting Policy) ಯನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿವೆ. ಹೊರಗಿನಿಂದ ನೋಡಲು ಇದು ಕೇವಲ ಸೌಜನ್ಯದ ವಿಷಯವಾಗಿ ಕಂಡರೂ, ವಿಮಾನಯಾನ ಉದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಉಡುಗೊರೆಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಕಠಿಣವಾದ ಮತ್ತು ಸಂಕೀರ್ಣ ವಾದ ನಿಯಮಗಳಿವೆ.
2017ರ ಏಪ್ರಿಲ್ ೫ರಂದು ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್ ಟೈಮ್ಸ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಫೋಟೋ ಪ್ರಕಟವಾಗಿತ್ತು. ಪೋಲೆಂಡ್ನ ಮೇಲೆ ಎಮಿರೇಟ್ಸ್ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್ ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಏರ್ರ್ಲೈ ವಿಮಾನ ಪರಸ್ಪರ ಮುಖಾಮುಖಿಯಾಗಿ ಆಗಸದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೇನು ಡಿಕ್ಕಿ ಹೊಡೆದೇ ಬಿಟ್ಟವು ಎಂದು ಭಾಸವಾಗುವ ಫೋಟೋ ಅದು. ಆ ಫೋಟೋ ವಾಯುಯಾನ ಪ್ರೇಮಿ ಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರನ್ನು ಹೌಹಾರುವಂತೆ ಮಾಡಿತ್ತು.
ಒಮಾನ್ ದೇಶವು ಒಂದು ದಿಟ್ಟ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಕೈಗೊಂಡಿದೆ- ‘ನಾವು ಪ್ರಕೃತಿಯನ್ನು ತಿದ್ದಲು ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ, ಪ್ರಕೃತಿ ಹೇಗಿದೆಯೋ ಹಾಗೆಯೇ ಅದನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುತ್ತೇವೆ’. ಒಮಾನ್ನ ಪರಿಸರ ಪ್ರೇಮಕ್ಕೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆ ಎಂದರೆ ‘ರಾಸ್ ಅಲ್ ಜಿನ್ಜ್’ ಆಮೆ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಕೇಂದ್ರ. ಇದು ಅರೇಬಿಯನ್ ಸಮುದ್ರದ ತೀರದಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಸುಂದರವಾದ ಬೀಚ್.
ವಿಮಾನವೊಂದು ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹಾರುವುದಕ್ಕೂ, 35000 ಅಡಿ ಎತ್ತರದಲ್ಲಿ ಹಾರುವುದಕ್ಕೂ ಬಹಳ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿದೆ. ಭೂಮಿಯ ಮೇಲ್ಮೈಗೆ ಹತ್ತಿರವಿದ್ದಷ್ಟೂ ಗಾಳಿಯ ಸಾಂದ್ರತೆ ಹೆಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ. ಸರಳವಾಗಿ ಹೇಳಬೇಕೆಂದರೆ, ಕೆಳಗಿನ ಗಾಳಿ ದಪ್ಪವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇಂಥ ದಪ್ಪ ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ವಿಮಾನ ಮುನ್ನುಗ್ಗಬೇಕಾದರೆ, ಅದು ಹೆಚ್ಚಿನ ‘ಡ್ರ್ಯಾಗ್’ ಅಥವಾ ವಾಯು ಪ್ರತಿರೋಧವನ್ನು ಎದುರಿಸ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
ವಿಮಾನದ ಹೊರಭಾಗವನ್ನು ಅಲ್ಯೂಮಿನಿ ಯಂ ಮತ್ತು ಕಾಂಪೋಸಿಟ್ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಮಾಡಲಾಗಿರು ತ್ತದೆ. ಸರಿಯಾದ ಬಣ್ಣದ ಲೇಪನ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಈ ಲೋಹಗಳು ಬೇಗನೆ ತುಕ್ಕು ಹಿಡಿಯುತ್ತವೆ. ಬಣ್ಣವು ಒಂದು ರಕ್ಷಾಕವಚದಂತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ವಿಮಾನದ ಮೈಮೇಲೆ ಧೂಳು ಅಥವಾ ಕಣಗಳು ಕುಳಿತರೆ ಅದು ಹಾರಾಟದ ವೇಗಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗಬಹುದು.
