columnist
info20@vishwavani.news
ಉಡುಪಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹಾಲಾಡಿಯವರಾದ ಶಶಿಧರ ಹಾಲಾಡಿಯವರು, ಕನ್ನಡ ಎಂ.ಎ. ಪದವಿಯಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ರಾಂಕ್ ಮತ್ತು ಒಂದು ಚಿನ್ನದ ಪದಕ ಗಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ, ಪರಿಸರ, ಚಾರಣ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತ್ಯ ಇವರ ಹವ್ಯಾಸಗಳು. ಗ್ರಾಮೀಣ ಬದುಕು ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ಚಿಂತನೆಗಳ ಹಲವು ಅಂಕಣಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಇವರು ರಚಿಸಿದ ಅಬ್ಬೆ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳಿಗೆ ಭಾಜನವಾಗಿದೆ. ವಿಶ್ವವಾಣಿಯಲ್ಲಿ "ಶಶಾಂಕಣ" ಅಂಕಣವನ್ನು ಪ್ರತಿ ಶುಕ್ರವಾರ ಬರೆಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.
“ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಆ ರೀತಿಯ ಹಲವು ಕೀಟ ಗಳು ಇವೆ, ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರ ಬೇಕಿದ್ದರೆ ನನ್ನ ಗೆಳೆಯ ರನ್ನು ಕೇಳಿ ತಿಳಿಸುತ್ತೇನೆ" ಎಂದನಾತ. ವಿದ್ಯುತ್ ದೀಪದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇಲ್ಲದ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವರ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ವಾಸಿಸಿ ದವರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಪರಿಚಯವಿರಬಹುದಾದ ಒಂದು ಪುಟ್ಟ ಜೀವಿ ಅದು. ಅದನ್ನು ನಮ್ಮ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಸರಸ್ವತಿ ಚೇಳು ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ!
ಭೈರಪ್ಪನವರ ಬಾಲ್ಯದ ದಟ್ಟ ಅನುಭವಗಳ ಹಂದರ ಹೊಂದಿರುವ ‘ಗೃಹಭಂಗ’ದ ಕುರಿತು ಈಗಾಗಲೇ ಸಾಕಷ್ಟು ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಗಳು ನಡೆದಿವೆ. ಆದರೆ, ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ‘ಗೃಹಭಂಗ’ ವನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸುವ, ಚರ್ಚಿಸುವ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಇನ್ನೂ ಅವಕಾಶವಿದೆ ಎಂದೇ ನನ್ನ ಅನಿಸಿಕೆ. ನಮ್ಮ ರಾಜ್ಯದ ಬಯಲುಸೀಮೆಯ (ಚನ್ನರಾಯಪಟ್ಟಣ ತಾಲೂಕು) ಹಳ್ಳಿಯ ಸಮತೋಲಿತ ಜೀವನವು, 1920-40ರ ದಶಕದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ನಲುಗಿತು, ಛಿದ್ರವಾಯಿತು ಎಂಬುದರ ಚಿತ್ರಣ ‘ಗೃಹಭಂಗ’ ದಲ್ಲಿದೆ.
ನಮ್ಮ ಹಳ್ಳಿಯ ಜನರು ಅದೊಂದು ಹಕ್ಕಿಗೆ ಹೆಸರಿಟ್ಟ ಪರಿ ಮಾತ್ರ ಬೆರಗು ಹುಟ್ಟಿಸುವಂಥದ್ದು! ಆ ಹಕ್ಕಿಯ ಹೆಸರಿನ ಹಿಂದೆ ಪುಟ್ಟ ಕಥೆಯಿದೆ, ಜತೆಗೆ ರೈತಾಪಿ ಜನರು ತಲೆ ತಲಾಂತರದಿಂದ ಅನುಭವಿಸು ತ್ತಾ ಬಂದಿರುವ ಕಷ್ಟ, ವೇದನೆಗಳ ವ್ಯಥೆಯಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬೇಸಗೆಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮನೆಯ ಮುಂದಿನ ಹಾಡಿಯ ಮರಗಳ ಸಂದಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತ ಒಂದು ಹಕ್ಕಿ ‘ಹೋರಿ ಸತ್ತುಹೋಯಿತೋ’ ಎಂದು ಕೂಗುತ್ತದೆ.
ಗದ್ದೆ ಬಯಲು, ಹಾಡಿ, ಹಕ್ಕಲುಗಳ ನಡುವೆಯಿದ್ದ ನಮ್ಮ ಮನೆಯಿಂದ, ಬಸ್ ರಸ್ತೆ ತಲುಪಲು ಅನಿವಾ ರ್ಯವಾಗಿ 2 ಕಿ.ಮೀ. ನಡೆಯಲೇಬೇಕಿತ್ತು. ನಂತರ ಅಲ್ಲಿಂದ 3 ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿ ಹೈಸ್ಕೂಲು. ಮನೆ ಯಿಂದ ಆ ಹೈಸ್ಕೂಲಿಗೆ ಇದ್ದ 5 ಕಿ.ಮೀ. ಕ್ರಮಿಸಲು ನಮಗೆ ಒಂದರಿಂದ ಒಂದೂವರೆ ಗಂಟೆ ಕಾಲ ಬೇಕಿತ್ತು. ಮಕ್ಕಳಿಗಿಂತಲೂ ಮುಂಚೆ ಮನೆಯ ಹಿರಿಯರು ಎದ್ದು, ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುವವರಿಗೆ ಸಿದ್ಧತೆ ನಡೆಸಬೇಕಿತ್ತು!
ಸಮುದ್ರದ ತೀರದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವವರು ಉಪ್ಪನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಮತ್ತು ತಯಾರಿಸಲು ಅನುಮತಿ ನೀಡಲಾಯಿತು. ಆದರೆ 1930ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಉಪ್ಪಿನ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದ ಪ್ರಮುಖ ಬೇಡಿಕೆಯಾದ, ಉಪ್ಪಿನ ಮೇಲೆ ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕುವ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಆ ತೆರಿಗೆ ನಂತರ ಸುಮಾರು ಒಂದೂವರೆ ದಶಕದ ತನಕವೂ ಮುಂದುವರಿಯಿತು!
ಮದಗದ ಕೆರೆ ಎಂದರೆ, ಯುವಜನರ, ಅದರಲ್ಲೂ ಜನಪದ ಗೀತೆಯನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುವವರ ಮನವನ್ನೇ ಗೆದ್ದ ಕಾಲ ಒಂದಿತ್ತು. ಅದು ಕ್ಯಾಸೆಟ್ ಯುಗ. ಕೆ.ಎಸ್.ನಿಸಾರ್ ಅಹಮದ್ ಅವರ ‘ನಿತ್ಯೋತ್ಸವ’ ಕ್ಯಾಸೆಟ್ ನಾಡಿನೆಲ್ಲೆಡೆ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿತ್ತು. ಅದರಲ್ಲಿನ ‘ಜೋಗದ ಸಿರಿ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ..’ ಹಾಡಂತೂ ಯುವಜನತೆಗೆ ಬಹಳ ಇಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು. 1982-83ರ ಸಮಯ. ಕನ್ನಡದ ಖ್ಯಾತ ಕವಿಗಳ ಭಾವಗೀತೆಗಳನ್ನು ಹಾಡಿ, ಕ್ಯಾಸೆಟ್ ಮಾಡಿ, ಹಳ್ಳಿಹಳ್ಳಿಗೂ ತಲುಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಕ್ಯಾಸೆಟ್ ಕಂಪನಿಗಳ ಶ್ರಮ ಸಾಕಷ್ಟಿತ್ತು.
ಸಂಜೆಯ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಒಮ್ಮೆಗೇ ಮನೆಯ ಹಿಂದಿನ ಹಾಡಿಯಲ್ಲೋ, ಗದ್ದೆಯಾಚೆಗಿನ ಹಕ್ಕಲಿನಲ್ಲೋ ಆರೆಂಟು ಹಕ್ಕಿಗಳು ಸದ್ದು ಮಾಡುತ್ತಾ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಾಗುತ್ತವೆ. ಬರಬರ ಸದ್ದು ಮಾಡುತ್ತಾ ಹಾರುವ ಅವುಗಳ ಸಂಚಾರವನ್ನು ಕಂಡು ‘ಹಾಂ, ಮಳೆ ಕೋಂಗಿಲ ಬಂದೊ ಕಾಣಿ, ನಾಳೆ ಇನ್ನೂ ಜಾಸ್ತಿ ಮಳೆ ಬತ್ತತಾ ಕಾಣತ್’ ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು ನಮ್ಮ ಹಳ್ಳಿಯ ಜನ.
ಉಡುಪಿ ಎಂಬ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಊರಿನ ಹೆಸರಿನ ಹಿಂದೆ ಹಲವು ಕಥೆಗಳಿದ್ದು, ಇನ್ನೂ ಒಮ್ಮತಕ್ಕೆ ಬಂದಂತಿಲ್ಲ. ಇನ್ನು, ಕೆಲವು ಹಳ್ಳಿಗಳ ಮತ್ತು ಪಟ್ಟಣಗಳ ಹೆಸರಿನ ಮೂಲವನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಾ ಹೊರಟರೆ, ಬಹಳ ಕುತೂಹಲಕಾರಿ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಬಾರಿ ತಮಾಷೆ ಎನಿಸುವ ವಿಷಯಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಅಪರೂಪಕ್ಕೆ ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಅಭಾಸ ಎನಿಸುವ ವಿಚಾರವೂ ಎದುರಾಗಬಹುದು- ಹುಸ್ಕೂರು ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಹಳ್ಳಿಯವರು ಅದು ಧ್ವನಿಸುವ ಅರ್ಥದಿಂದ ಬೇಸತ್ತು, ಹೆಸರನ್ನೇ ಬದಲಿಸಿದ್ದುಂಟು!
ನಮ್ಮ ಆರೋಗ್ಯದ ಕುರಿತು ಎಷ್ಟೇ ಚರ್ಚೆ ಮಾಡಿದರೂ, ಎಷ್ಟೇ ಎಚ್ಚರ ವಹಿಸಿದರೂ, ದೇವರ ಕೃಪೆ ಇದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ಅದು ಚೆನ್ನಾಗಿರುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಮಾತಿದೆ. ಅಂದರೆ, ಆರೋಗ್ಯದ ಕುರಿತು ಅಪಾರ ಕಾಳಜಿ ವಹಿಸಿದ್ದ ಕೆಲವರಿಗೆ ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಗಂಭೀರ ಅನಾರೋಗ್ಯ ಕಾಡುವುದುಂಟು! ಆದ್ದರಿಂದಲೇ, ಅದೃಷ್ಟ, ದೇವರ ಕೃಪೆ, ನಮ್ಮ ಜಾಗ್ರತೆ, ವಾತಾವರಣದ ಪ್ರಭಾವ ಎಲ್ಲವೂ ಚೆನ್ನಾಗಿದ್ದಾಗ, ಆರೋಗ್ಯ ಚೆನ್ನಾಗಿರುತ್ತದೆ!
ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಕುರಿತು ಇನ್ನೊಂದು ವಿಶೇಷ ಪ್ರಚಾರವಿದೆ, ಅದನ್ನು ಸುಳ್ಳು ಎಂದು ಹೇಳುವ ಧೈರ್ಯ ವಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ, ವೈದ್ಯಕೀಯ ವಲಯದಲ್ಲೇ ಈ ವಿಚಾರವನ್ನು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಅದೇನೆಂದರೆ, ಭಾರತವು ಜಗತ್ತಿನ ‘ಡಯಾಬಿಟಿಸ್ ಕ್ಯಾಪಿಟಲ್’ ಆಗಿದೆ ಅಥವಾ ಆಗುವ ದಾರಿಯನ್ನು ಹಿಡಿದಿದೆ; ಅಂದರೆ, ಮಧು ಮೇಹ ಸಮಸ್ಯೆ ಇರುವವರ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿ ನಮ್ಮ ದೇಶ ರೂಪು ಗೊಂಡಿದೆ ಅಥವಾ ರೂಪುಗೊಳ್ಳು ತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ವಿಚಾರ.
ಕಡಿಮೆ ಮಳೆ ಬರುವ ಬಯಲುಸೀಮೆಯ ಹಣ್ಣುಗಳ ರುಚಿ ಜಾಸ್ತಿ, ಸಿಹಿಯೂ ಜಾಸ್ತಿ- ಇದು ಅನುಭವ ಜನ್ಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಹಲಸಿನ ಹಣ್ಣುಗಳ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಸಖರಾಯಪಟ್ಟಣದ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಲಿನ ಕೆಲವು ತಳಿಯ ಹಲಸಿನಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ರುಚಿಯ ಹಣ್ಣುಗಳು ಸಿಗುತ್ತವೆ. ಅದೇ ರೀತಿ, ಹಾಸನ, ಚನ್ನರಾ ಯಪಟ್ಟಣದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲೂ ಉತ್ತಮ ರುಚಿಯ ಹಲಸು ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಅರಕಲಗೂಡು ತಾಲೂಕಿ ನಲ್ಲಿ ‘ಮುತ್ತಿಗೆ’ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಿದೆ. ಈ ಸುತ್ತಲೂ ಬೆಳೆಯುವ ಹಲಸಿನ ಹಣ್ಣುಗಳು ಮೈಸೂರು ಅರಸರ ಅರಮನೆಗೆ ಸರಬರಾಜು ಆಗುತ್ತಿದ್ದವಂತೆ!
ಕನ್ನಡದ ಸಾಹಿತಿಗಳ ಕುರಿತು ಅವರ ಮಕ್ಕಳು ಬರೆದ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಕಡಿಮೆ ಎಂದೇ ಹೇಳಬಹುದು; ತೇಜಸ್ವಿಯವರು ತಮ್ಮ ತಂದೆಯ ಕುರಿತು ಬರೆದ ‘ಅಣ್ಣನ ನೆನಪು’ ಇಲ್ಲಿ ನೆನಪಾಗುತ್ತದೆ. ಶಿವರಾಮ ಕಾರಂತರನ್ನು ಅವರ ಮಕ್ಕಳು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದುದು ‘ತಾತ’ ಎಂದು! ಆದ್ದರಿಂದ, ಮೂವರು ಮಕ್ಕಳು ಸೇರಿ ಕಾರಂತರ ಕುರಿತು ಬರೆದ ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ‘ತಾತನ ನೆನಪು’ ಎಂದೂ ಕರೆಯ ಬಹುದು.
ತಮ್ಮ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿದ್ದರೂ, ರಾಜಕಾರಣದ ಭಾಗವಾಗಿ, ಪಕ್ಷ ಬದಲಿಸಿ, 1977ರ ಜನತಾ ಪಕ್ಷದ ನೇತೃತ್ವದ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರಕಾರದ ಪ್ರಧಾನಿ ಹುದ್ದೆ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದ ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ ಯವರಿಗೆ, ಪಕ್ಕದ ದೇಶದವರು ಅದೇಕೆ ‘ನಿಶಾನ್-ಎ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ್’ ನೀಡಿದರು ಎಂಬುದೇ ಆ ದಿಗ್ಭ್ರಮೆಗೆ ಕಾರಣ. ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ಎದುರಾದ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಎಂದರೆ- ನಾವಿನ್ನೂ ಮೊರಾರ್ಜಿ ಅವರಿಗೆ ‘ಭಾರತ ರತ್ನ’ ನೀಡಿಲ್ಲ, ಪಾಕ್‌ನವರು ಅವರ ದೇಶದ ಅತ್ಯುನ್ನತ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ, ಇದನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿಭಾಯಿಸುವುದು- ಎಂಬುದು
ಆಗ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದದ್ದು ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರ ನೇತೃತ್ವದ ಸರಕಾರ. ಜೆಪಿ ಅವರ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಸಂಪೂರ್ಣ ಕ್ರಾಂತಿಯಲ್ಲಿ 7 ವಿಭಾಗಗಳಿದ್ದವು: ರಾಜಕೀಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ, ಆರ್ಥಿಕ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ತಾತ್ವಿಕ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಾತ್ಮ- ಈ ಏಳೂ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕ ಬದಲಾವಣೆ ತಂದು, ಸಂಪೂರ್ಣ ಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಇವೆಲ್ಲವೂ ಸರ್ವೋದಯದ ಆಶಯಗಳಾಗಿವೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು.
ಸುರಗಿ ಹೂವಿನ ನೆನಪೇಕೆ ಆಯಿತೆಂದರೆ, ನಮ್ಮ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಸುಗಂಧಭರಿತ ಸುರಗಿ ಹೂವುಗಳನ್ನು ಕಾಣಬೇಕೆಂದರೆ, ಬೇಸಗೆಯೇ ಬರಬೇಕು! ಬೇಸಗೆಯ ಬಿಸಿಲಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲೇ ಸುರಗಿ, ಬಕುಳ ಮೊದಲಾದ ಹೂವುಗಳು, ಹಲಸು, ಮಾವು, ಮುರಿನ, ಪನ್ನೇರಳೆ, ಚೇಂಪಿ (ಕಾಡುಸಂಪಿಗೆ), ಬುಕ್ಕ, ಬೆಳ ಮಾರು ಮೊದ ಲಾದ ಹಣ್ಣುಗಳು ಅವತರಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಇದು, ನಮಗೆಲ್ಲಾ, ಅಂದರೆ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ, ಒಂದು ಸೋಜಿಗ ಎನಿಸುತ್ತಿತ್ತು.
