ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಯುಗದ ಪುನರಾಗಮನ

ಪ್ರಸ್ತುತ

ಉತ್ಕರ್ಷ್ ಕೆ.ಎಸ್

ಲೋಕಸಭೆ ೨೦೨೪ ರ ಚುನಾವಣೆಯು ಎರಡು ದಶಕದ ಸುದೀರ್ಘ ವಿರಾಮದ ನಂತರ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಯುಗದ ಪುನರಾಗಮನವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿತು, ಆಡಳಿತಾರೂಢ ಬಿಜೆಪಿಯು ತನ್ನದೇ ಆದ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಮಾರ್ಕ್ಸ್ ಅನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿತು ಆದರೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ಒಕ್ಕೂಟವಾಗಿ ಹುದ್ದೆಯನ್ನು ಮೀರುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದೆ.

ತೆಲುಗು ದೇಶಂ ಪಕ್ಷದ ಚಂದ್ರಬಾಬು ನಾಯ್ಡು ಅವರು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಭರ್ಜರಿ ಗೆಲುವು ಸಾಧಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಬಿಹಾರ
ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ನಿತೀಶ್ ಕುಮಾರ್ ಅವರು ಕ್ರಮವಾಗಿ ೧೬ ಮತ್ತು ೧೨ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರಮುಖ ಮಿತ್ರಪಕ್ಷಗಳಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿ ದ್ದಾರೆ. ಹೊಸ ಸರಕಾರದಲ್ಲಿ ಅವರ ಪಾತ್ರವು ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಇದು ತಮ್ಮ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಸತತ ಮೂರನೇ ಅವಧಿಗೆ ಸರಕಾರ ರಚಿಸಲು ಜನಾದೇಶವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಪ್ರಧಾನಿ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು.

ಜನರು ಬಿಜೆಪಿ ಮತ್ತು ಎನ್‌ಡಿಎಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಸಂಪೂರ್ಣ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ… ೧೯೬೨ ರಿಂದ ಸತತ ಮೂರನೇ ಅವಧಿಗೆ ಸರಕಾರ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಿರುವುದು ಇದೇ ಮೊದಲು ಎಂಬುದನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಗಳು ಮತ್ತು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ತಯಾರಕರು ಗಮನಿಸಬೇಕೆಂದು ನಾನು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

೨೦೧೪ರಲ್ಲಿ ಮೋದಿ ಪ್ರಧಾನಿಯಾದಾಗ ಭಾರತದ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಕ್ಲೀನ್ ಬ್ರೇಕ್ ಆಗಿತ್ತು. ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಮಿತ್ರಪಕ್ಷಗಳ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿ ತವಾಗದಂತೆ ಬಿಜೆಪಿ ತನ್ನ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು. ಭಾರತವು ದಶಕಗಳಿಂದ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ಕಂಡಿತ್ತು, ಆಗಾಗ ಅಸ್ಥಿರವಾಗಿರುವ ಮತ್ತು
ವಿವಿಧ ಎಳೆತಗಳು ಮತ್ತು ತಳ್ಳುವಿಕೆಗಳಿಂದ ಗುರುತಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರಕಾರಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದ್ದವು. ಮೋದಿಯರ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಜನಾದೇಶ ಭಾರತದ ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿತು.

ಮಿತ್ರಪಕ್ಷಗಳು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯನ್ನು ಸುಲಿಗೆ ಮಾಡಲು ಹಿಡಿದ ದಿನಗಳು ಕಳೆದುಹೋದವು. ಸೋನಿಯಾ ಗಾಂಧಿ ನೇತೃತ್ವದ ಯುಪಿಎ ಐಐ ಸರಕಾರದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ರಾಜಕೀಯವು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ಮತ್ತು ನೀತಿ ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯುವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಮೋದಿ ಅವರು ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ನಿರ್ಬಂಧಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಇಚ್ಛೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತವನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಸಮರ್ಥರಾಗಿದ್ದರು. ಬಿಜೆಪಿಯ
ಪೂರ್ಣ ಬಹುಮತದಿಂದಾಗಿ ಪ್ರಮುಖ ಸುಧಾರಣೆಗಳು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.

ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಬಿಜೆಪಿಯು ತನ್ನ ಹಲವಾರು ಮಿತ್ರಪಕ್ಷಗಳೊಂದಿಗೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಶಿವಸೇನೆ ಮತ್ತು ಅಕಾಲೀಸ್ ಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೊರಗುಳಿಯಿತು. ಈ  ಲೋಕಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಗೂ ಮುನ್ನ ಬಿಜೆಪಿ ಎಐಎಡಿಎಂಕೆ ಜತೆಗಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಕಡಿದುಕೊಂಡಿತ್ತು. ಭಾರತ ಏಕಪಕ್ಷೀಯ ಆಡಳಿತದತ್ತ ಸಾಗುತ್ತಿದೆ
ಎಂದು ಹಲವರು ಭಾವಿಸಿದ್ದರು ಆದರೆ ಅದು ನಿಜವಾಗಲಿಲ್ಲ.

ಬಿಜೆಪಿಯು ಈ ಹಿಂದೆ ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರಕಾರಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದ್ದರಿಂದ, ಅದು ಈ ರಾಜಕೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಯೊಂದಿಗೆ ಸಂವಾದಿಸುತ್ತಿದೆ. ಆದರೆ ಅದು ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಒಗ್ಗಿಕೊಂಡಿರದ ಹಲವಾರು ಮಿತ್ರ ಪಾಲುದಾರರೊಂದಿಗೆ ಬದುಕಲು ಕಲಿಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಬಿಜೆಪಿಯ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಯುಗದ ನಾಯಕರಾದ ಎಲ.ಕೆ.ಅಡ್ವಾಣಿ, ಮುರಳಿ ಮನೋಹರ ಜೋಶಿ ಅವರೆಲ್ಲ ನೇಪಥ್ಯಕ್ಕೆ ಸರಿದಿದ್ದಾರೆ. ಇಂದು ಪಕ್ಷದ ಮೇಲಿರುವ ಕೆಲವರಿಗೆ ಚಂಚಲ ಪಾಲುದಾರರನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು ಎಂಬುದು ಮೋದಿ-ಶಾ ಅಂತ ನಾಯಕರಿಗೆ ತಿಳಿದೇ ಇರುತ್ತದೆ.

೧೦ ವರ್ಷಗಳ ವಿರಾಮದ ನಂತರ ೧೯೮೯ ರಿಂದ ೨೦೧೪ ರವರೆಗೆ ಮುಂದುವರಿದ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಯುಗಕ್ಕೆ ಮರಳಲು ಬಿಜೆಪಿಯ ಕಾರ್ಯಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ. ಪಕ್ಷವು ೨೦೧೪ರ ಗೆಲುವಿನ ಒಂದೆರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅದರ ಮಿತ್ರಪಕ್ಷಗಳೊಂದಿಗೆ ಸ್ಟೀರಿಂಗ್ ಕಮಿಟಿ ಸಭೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವುದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅದರ ಕೆಲವು ಅತ್ಯಂತ ನಿಷ್ಠಾವಂತ ಮಿತ್ರಪಕ್ಷಗಳಾದ ಶಿರೋಮಣಿ ಅಕಾಲಿದಳ ಮತ್ತು ಶಿವಸೇನೆ ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ NDA ಯಿಂದ ಹೊರಬಂದವು. ನಾಯ್ಡು ನೇತೃತ್ವದ ಟಿಡಿಪಿಯು ೨೦೧೮ರಲ್ಲಿ ಎನ್ಡಿಎ ಜೊತೆಗಿನ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಕಡಿದುಕೊಂಡಿತ್ತು. ಬಿಜೆಪಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಘೋಷಣೆಗಳಾದ ‘ಏಕರೂಪ ನಾಗರಿಕ ಸಂಹಿತೆ’ ಮತ್ತು ‘ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರ ಒಂದು ಚುನಾವಣೆ’ಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ತನ್ನ ಮಿತ್ರ ಪಕ್ಷಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸಹಕಾರ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಮೂರು ದಶಕಗಳಿಂದ ಜನರು ವಿಭಜಿತ ಜನಾದೇಶಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿರುವ ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ರಾಜಕಾರಣವು ರೂಢಿಯಲ್ಲಿದೆ.

೮೦, ೯೦ ರ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಈ ಶತಮಾನದ ಮೊದಲ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಪಕ್ಷವು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಬಹುಮತವನ್ನು ಪಡೆಯಲಿಲ್ಲ.
ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಯುಗದ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆ ಮತ್ತು ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಯು ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಹೇಗೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನೋಡಬೇಕಾಗಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬಲಿಷ್ಠ ನಾಯಕತ್ವಕ್ಕೆ ಬುನಾದಿ ಆಗಿರುವ ಮೋದಿಯವರು ಮಿತ್ರ ಪಕ್ಷಗಳೊಡನೆ ಭಾರತವನ್ನು  ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಆರ್ಥಿಕ ರಾಷ್ಟ್ರ ವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವ ದೊಡ್ಡ ಸವಾಲು ಕೂಡ ಇದೆ. ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರಕಾರದಲ್ಲಿ ಮೋದಿಯವರ ಗೆಲುವು ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಅಚ್ಚರಿಯೇನಲ್ಲ.

ಮೋದಿಯವರ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯು ಹೊಸ ಮತ್ತು ಕಿರಿಯ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸಂಪುಟದಿಂದ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳ್ಳುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ, ಆದರೂ ನಿಖರವಾದ
ಖಾತೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ಇನ್ನೂ ಘೋಷಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರಕಾರದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ, ಇದು ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಾರ ವಾತಾವರಣಕ್ಕೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಸುದ್ದಿಯಾಗಿದೆ. ಅಜೆಂಡಾವು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಉತ್ಪಾದನೆ, ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ, ಡಿಜಿಟಲೀಕರಣ, ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ವ್ಯಾಪಾರ,
ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿ ಒಪ್ಪಂದಗಳು ಮತ್ತು ಭೂಸುಧಾರಣೆಗೆ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ – ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರಕಾರವು ಅರ್ಥಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ನೀಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.

ಅಟಲ್ ಬಿಹಾರಿ ವಾಜಪೇಯಿ ಅವರು ಹೇಳಿದಂತಹ ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಧರ್ಮ ೨೦೨೪ರ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಪ್ರಸ್ತುತತೆಯನ್ನ ಪಡೆದಿರುವುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಸಂಗತಿ. ಮುಂದಿನ ಕೆಲವು ದಿನಗಳು ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಯುಗದ ಸುವಾಸನೆಯನ್ನು ಮರಳಿ ತರುತ್ತವೆ, ಪ್ರತಿಪಕ್ಷ  INDIA ಬಣವು ನಿತೀಶ್ ಮತ್ತು ನಾಯ್ಡು ಅವರನ್ನು ಓಲೈಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಅವರು ಈಗ ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡರು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗ ಬೇಕಾದರೂ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಬದಲಾಗ ಬಹುದು ಏಕೆಂದರೆ ನಿತೀಶ್ ಮತ್ತು ನಾಯ್ಡು ಇಬ್ಬರೂ ಸಹ ಮೋದಿಯನ್ನ ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕಟುವಾಗಿ ಟೀಕಿಸಿದ್ದರು. ಒಟ್ಟಾರೆ ಈಗಿನ ಸಮಿಶ್ರ ಮಿಶ್ರಿತ ಸರಕಾರವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಡೆಸುವ ಬಹುದೊಡ್ಡ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಮೋದಿ ಹೆಗಲಿಗಿದೆ.

(ಲೇಖಕರು: ಹವ್ಯಾಸಿ ಬರಹಗಾರರು)