ಅಭಿಮತ
ಧ್ರುವ ಜತ್ತಿ
ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಹುದ್ದೆಯು ನಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಮಹತ್ವದ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವಿನ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಕೊಂಡಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ನಮ್ಮ ಪ್ರಜಾ ಸತ್ತಾತ್ಮಕ ಆಡಳಿತದ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಸಹಕಾರವನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ.
ಆದಾಗ್ಯೂ, ವಿವಿಧ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿನ ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಪಾತ್ರ, ಅಧಿಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ವಿವೇಚನಾ ಅಧಿಕಾರವು ರಾಜ ಕೀಯ, ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಕಾಲದಿಂದ ತೀವ್ರ ಚರ್ಚೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿದೆ. ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನವು ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಆಯಾ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕತೆಯ ರಕ್ಷಕ ಎಂದು ಕಲ್ಪಿಸಿದೆ; ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರದಿಂದ ನಾಮನಿರ್ದೇಶನ/ಆಯ್ಕೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ನೇಮಕಾತಿಯ ಸ್ವರೂಪ ದಿಂದಾಗಿ, ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಸಾಂವಿಧಾನಿಕತೆಗಿಂತ ಆಡಳಿತಾರೂಢ ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ಬಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಾಲಿಸು ತ್ತಾರೆ. ಇದು ಸಹಕಾರಿ ಒಕ್ಕೂಟ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ತತ್ವವನ್ನು ನಾಶಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸಂಬಂಧ ಗಳ ನಡುವಿನ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ.
ಬಿಜೆಪಿ ಯೇತರ ಆಡಳಿತವಿರುವ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ನಡವಳಿಕೆಯು ಸಂಸದೀಯ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಕಚೇರಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವ ಅಗತ್ಯತೆಯ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸಿದೆ. ರಾಜಕೀಯ
ಕಾರಣಗಳಿಗಾಗಿ ಕೇಂದ್ರ-ಆಡಳಿತ ಸರಕಾರಗಳಿಂದ ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಕಚೇರಿಯ ದುರುಪಯೋಗ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವುದು,
ನಮ್ಮ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ವಿನಾಶಕಾರಿ ಮಾದರಿಯಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯ-ಚುನಾಯಿತ ಸರಕಾರಗಳನ್ನು ಕಿತ್ತುಹಾ
ಕಲು ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಕಚೇರಿಯ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬಳಸುವ ರಾಜಕೀಯ ತಂತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಆರ್ಟಿಕಲ್ ೩೫೬ ರ
ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ಬಳಕೆಯು ಒಂದು. ರಾಜ್ಯಪಾಲರಿಂದ ವರದಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ನಂತರ, ರಾಜ್ಯದ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ
ಅಂಗಗಳು ವಿಫಲವಾದರೆ ಮಾತ್ರ ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು ತುರ್ತು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಘೋಷಿಸಬಹುದು.
ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಕಚೇರಿ ಮತ್ತು ಚುನಾಯಿತ ಸರಕಾರಗಳ ನಡುವೆ ಸಂಘರ್ಷವಿದೆ ಎಂಬುದು ದುಃಖಕರ ಸಂಗತಿ. ಈ
ಪ್ರವೃತ್ತಿಯ ತಕ್ಷಣದ ಪರಿಣಾಮಗಳು (1) ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ (2) ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಕಚೇರಿಯ ನಡುವಿನ ಸಾಮರಸ್ಯದ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಕುಗ್ಗಿಸುತ್ತದೆ (3) ಚುನಾಯಿತ ಸರಕಾರಗಳು ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯಿಲ್ಲದ ಆಡಳಿತದ ಒತ್ತಡದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಅವುಗಳನ್ನು ಅಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ
(4) ಕೇಂದ್ರ-ರಾಜ್ಯ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ, ಒಕ್ಕೂಟ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅಸಮತೋಲನ
ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಉದ್ಧವ್ ಠಾಕ್ರೆ ಸರಕಾರವನ್ನು ವಜಾಗೊಳಿಸು ವಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಪಂಜಾಬ್ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಬಜೆಟ್ ಅಧಿವೇಶನವನ್ನು ಕರೆಯಲು ಸಚಿವ ಸಂಪುಟದ ಸಹಾಯ ಮತ್ತು ಸಲಹೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಸರ್ವೋಚ್ಛ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ನಂತರವೇ ಅವರು ಅದನ್ನು ಪಾಲಿಸಿದರು. ತಮಿಳುನಾಡು ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರುವ ಸಚಿವ ಸೆಂಥಿಲ್ ಬಾಲಾಜಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ವಿವೇಚನೆಯಿಂದ ಸಂಪುಟದಿಂದ ವಜಾಗೊಳಿಸಿದರು. ಹಿಂದಿನ ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಅಣ್ಣಾ ದ್ರಾವಿಡ ಮುನ್ನೇತ್ರ ಕಳಗಂ (AIADMK) ಸರಕಾರದ (ಹಿಂದೆ NDA ಯ ಭಾಗವಾಗಿದ್ದ) ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅಪರಾಧ ಗಳಿಗಾಗಿ ಮಾಜಿ ಸಚಿವರು ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೇವಕರ ವಿರುದ್ಧ ತನಿಖೆ/ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಎಂ.ಕೆ.ಸ್ಟಾಲಿನ್ ಅವರು ರಾಜ್ಯಪಾಲರಿಗೆ ಅನುಮತಿ ನೀಡುವಂತೆ ಮನವಿ ಮಾಡಿದ್ದರೂ, ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಯಾವುದೇ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಂಡಿಲ್ಲ.
ಒಕ್ಕೂಟ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅಸಮತೋಲನವನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ನವೆಂಬರ್ 21, 2023 ರಂದು, ಪ್ರಸ್ತುತ ಕೇಂದ್ರ
ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಭಾರೀ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಉಕ್ಕಿನ ಸಚಿವರಾದ ಎಚ್.ಡಿ.ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ ಅವರನ್ನು 2006-08ರಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ-ಜೆಡಿ(ಎಸ್) ಮೈತ್ರಿ ಸರಕಾರದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದ ಅವಧಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಅನುಮತಿ ಕೋರಲಾಯಿತು.
ಫೆಬ್ರವರಿ 26, 2024 ರಂದು, ಲೋಕಾಯುಕ್ತ ಪೊಲೀಸ್ ತನಿಖೆಯ ನಂತರ ಬಿಜೆಪಿ ನಾಯಕ ಮುರುಗೇಶ್ ನಿರಾಣಿ
ಅವರನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಅನುಮತಿ ಕೋರಲಾಯಿತು. ಮೇ 13, 2024 ರಂದು, ಬಿಜೆಪಿ
ಶಾಸಕ ಗಾಲಿ ಜನಾರ್ಧನ ರೆಡ್ಡಿ ಅವರನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಅನುಮತಿ ಕೋರಲಾಯಿತು,
ಇದನ್ನು ಲೋಕಾಯುಕ್ತರು ಅವರ ಸಂಗ್ರಹವಾದ ಅಕ್ರಮ ಆದಾಯದ ಬಗ್ಗೆ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದ ನಂತರ ಕೋರಿದ್ದರು.
ಡಿಸೆಂಬರ್ 9, 2021 ರಂದು, ಈಗ ಮಾಜಿ ಬಿಜೆಪಿಯವರಾದ ಶಶಿಕಲಾ ಜೊ ಅವರನ್ನು ಸ್ಟಿಂಗ್ ಆಪರೇಷನ್
ನಲ್ಲಿ ಲಂಚ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಬಗ್ಗೆ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಲು ಅನುಮತಿ ಕೋರಲಾಯಿತು. ಜುಲೈ 11,
2021 ರಂದು ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ, ಲೋಕಾಯುಕ್ತರು ಕೋರಿದ್ದರೂ ಸಹ, ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಈ ವ್ಯಕ್ತಿಗ
ಳಿಗೆ ಅನುಮತಿ ನೀಡಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು.
ಆರೋಪಿತ MUDA ಹಗರಣಕ್ಕಿಂತ ಈ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಸಮಾನ ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅರ್ಹತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ,
ರಾಜ್ಯ ಪಾಲರು ಅದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸದಿರಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿದರು. ಮೇಲಿನ ಸತ್ಯಗಳಿಂದ ತೋರಿಸಿರುವಂತೆ,
ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಅನುಮತಿ ನೀಡುವಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷಪಾತವನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ತಮ್ಮ ವಿವೇಚನೆಯಿಂದ ಪ್ರಥಮ ದೃಷ್ಟಿಯ ಪ್ರಕರಣದ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸ್ವತಃ ವಿಚಾರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ, ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಅವರನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು, ತೀರ್ಪುಗಾರರು ಮತ್ತು ಮರಣದಂಡನೆಕಾರರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾ ಪ್ರಭುತ್ವದಿಂದ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರದ ಸ್ವಾತಂ ತ್ರ್ಯದ ನಡುವಿನ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಬಹಳ ಮುಂದೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಸ್ವತಃ ತನಿಖಾ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ವಿವೇಚನಾ ಅಧಿಕಾರವು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಕೇಂದ್ರವು ಬಳಸುವ ಸಾಧನವಾಗಿದೆ.
ಹಿಂದೆ, ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಅಧಿಕಾರದ ಮಿತಿಗಳನ್ನು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದ ವಿವಿಧ ಆಯೋಗ ವರದಿಗಳಿವೆ. ಸರಕಾರಿ
ಆಯೋಗ (1988 ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಕಚೇರಿಯ ನಡುವಿನ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು –
ಎ) ರಾಜ್ಯಪಾಲರನ್ನು ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ರಾಜ್ಯದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಲೋಚಿಸಿದ ನಂತರ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಗಳು ನೇಮಿಸಬೇಕು. ಬಿ) ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದ ನಡುವೆ ಸೇತುವೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರದ ಏಜೆಂಟ್ ಆಗಿ ಅಲ್ಲ. ಸಿ) ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ತಮ್ಮ ವಿವೇಚನಾ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ವಿರಳವಾಗಿ ಮತ್ತು ವಿವೇಚನೆಯಿಂದ ಚಲಾಯಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಹಾಳುಮಾಡಲು ಅವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಾರದು. ವೆಂಕಟಾಚಲಯ್ಯ ಆಯೋಗ (೨೦೦೨) ಹೇಳಿದ್ದೇನೆಂದರೆ
- ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ರಾಜ್ಯದ ದಿನನಿತ್ಯದ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ಮಾಡಬಾರದು. ಅವರು ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರಕ್ಕೆ
ಸ್ನೇಹಿತ, ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕರಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ವಿವೇಚನಾ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ವಿರಳ ವಾಗಿ ಬಳಸಬೇಕು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಪಾತ್ರದ ಕುರಿತಾದ ಚರ್ಚೆಯು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಸುಧಾರಣೆಗಳ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ. ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ತತ್ವಗಳನ್ನು ದುರ್ಬಲ ಗೊಳಿಸದೆ ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಕಚೇರಿಯ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರ ಹಿತಾ ಸಕ್ತಿಗಳ ನಡುವೆ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವುದು ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದೆ. - ರಾಜ್ಯಾಂಗವು ರಾಜ್ಯಪಾಲರಿಗೆ ಕೆಲವು ವಿವೇಚನಾ ಅಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದರೂ, ಈ ಅಧಿಕಾರಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಯು ವಿವಾದದ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅವು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದಿಂದ ಆಯ್ಕೆಯಾದ ಮಂತ್ರಿಗಳ ಮಂಡಳಿಯ ಸಲಹೆಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿರುವಾಗ. ಫೆಡರಲ್ ರಚನೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರಗಳ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಈ ವಿವೇಚನೆಯನ್ನು ಬಹಳ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಚಲಾಯಿಸಬೇಕು. ಕರ್ನಾಟಕ ಪ್ರಕರಣವು ಈ ಅಧಿಕಾರಗಳ ದುರುಪಯೋಗದ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ, ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರದ ಏಜೆಂಟ್ ಆಗಿ ರಾಜ್ಯಪಾಲರ ಪಾತ್ರ ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ತತ್ವಗಳ ಸವೆತದ ಬಗ್ಗೆ ಕಳವಳ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತದೆ.
- (ಲೇಖಕರು: ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ವಕ್ತಾರ)
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: Martin: ಧ್ರುವ ಸರ್ಜಾ ಅಭಿಮಾನಿಗಳಿಗೆ ಭರ್ಜರಿ ಗಿಫ್ಟ್‌; ʼಮಾರ್ಟಿನ್‌ʼ ಚಿತ್ರದ ಹಾಡು ರಿಲೀಸ್‌
