ಬಸವ ಮಂಟಪ
ರವಿ ಹಂಜ್
ಶೂನ್ಯಪೀಠವು ಸಾಗಿಬಂದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ವರ್ಣಿಸುವ ‘ನಿರಂಜನವಂಶ ರತ್ನಾಕರ’ ಎಂಬ ಬಹುಮುಖ್ಯವಾದ ಗ್ರಂಥವನ್ನು ರಾವ್ ಸಾಹೇಬ ಫಕೀರಪ್ಪ ಗುರುಬಸಪ್ಪ ಹಳಕಟ್ಟಿಯವರು 1932ರಲ್ಲಿ ಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಹಳೆಯ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಇದರ ಮೂಲಲೇಖಕ ಯಾರೆಂದು ತಿಳಿದುಬಂದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಈ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷೆಗಳಿಲ್ಲದೆ ಶೂನ್ಯಪೀಠದ ಇಡೀ ವಂಶಾವಳಿಯನ್ನು ಮತ್ತದರ ಶೂನ್ಯಪೀಠಾಧಿಪತಿಗಳು ಸಾಗಿಬಂದ ಸಂಶೋಧಿತ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ವಾಸ್ತವದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿಕೊಡಲಾಗಿದೆ. ಮೊದಲ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಮ ಪ್ರಭು ಗಳಿಂದ ಮುರುಘರಾಜೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳವರೆಗೆ (ಬಿಚ್ಚುಗತ್ತಿ ಭರಮಣ್ಣ ನಾಯಕನ ಕಾಲ) ಶೂನ್ಯಪೀಠದ ಆಗಿ ಹೋದ ಪೀಠಾಧಿಪತಿಗಳ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಪರಿಚಯ ಇದ್ದರೆ ಎರಡನೇ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಮುಂದೆ ಶೂನ್ಯಪೀಠವು ಹೇಗೆ ‘ಸಮಯ’ಭೇದ ಅಂದರೆ ಆಚಾರ/ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಭೇದಕ್ಕೊಳಗಾಗಿ ಭಿನ್ನ ಶಾಖೆಗಳಾಗಿ ಹೊಮ್ಮಿತು ಎಂಬ ಮಹತ್ವದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ದಾಖಲೆ ಇದೆ.
ಭಾಗ ಒಂದರ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ವಿವರಣೆಯಲ್ಲಿ, “ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭು, ಚೆನ್ನಬಸವಣ್ಣ ಮತ್ತು ಸಿದ್ಧರಾಮರು ಶೂನ್ಯಪೀಠದ ಮಠಾಧಿಪತಿಗಳಾದ ನಂತರ ಅನಾದಿಗಣನಾಥ, ಆದಿಗಣೇಶ್ವರ, ನಿರ್ಮಾ ಯಗಣೇಶ್ವರ, ನಿರಂಜನಸ್ವಾಮಿಗಳು, eನಾನಂದಸ್ವಾಮಿಗಳು, ಆತ್ಮಗಣವರರು, ಅಧ್ಯಾತ್ಮಗಣನಾಥ, ರುದ್ರಮುನಿಸ್ವಾಮಿ, ಬಸವಪ್ರಭು ಸ್ವಾಮಿಗಳು, ಆದಿಲಿಂಗ ಸ್ವಾಮಿಗಳು, ಚನ್ನವೀರರಾಜೇಂದ್ರರು, ಗೋಸಲ ಸಿದ್ದೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿಗಳು, ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯ ಸ್ವಾಮಿಗಳು, ದಿವ್ಯಲಿಂಗ ಸ್ವಾಮಿಗಳು, ಗೋಸಲ ಶ್ರೀ ಚನ್ನಬಸವರಾಜೇಂದ್ರರು, ತೋಂಟದ ಸಿದ್ಧಲಿಂಗ ದೇಶಿಕೇಂದ್ರರು, ನಿರಕ್ಷರ ಬೋಳುಬಸವೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿಗಳು, ಗುಮ್ಮಳಾಪುರದ ಗಡ್ಡದ ಸಿದ್ಧವೀರಣ್ಣ ಸ್ವಾಮಿಗಳು, ಗೂಳೂರ ಗುರುಸಿದ್ಧ ರಾಜೇಂದ್ರರು, ಗಗನದಾರ್ಯಸ್ವಾಮಿಗಳು, ಕಟ್ಟಿಗಿಹಳ್ಳಿ ಸಿದ್ಧವೀರಸ್ವಾಮಿಗಳು ನಂತರ ಮುರುಘರಾಜೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳು (ಬಿಚ್ಚುಗತ್ತಿ ಭರಮಣ್ಣನ ಕಾಲ) ಶೂನ್ಯಪೀಠವನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದ್ದರು” ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ.
ಭಾಗ ಎರಡರಲ್ಲಿ, “ಕಟ್ಟಿಗಿಹಳ್ಳಿ ಸಿದ್ಧವೀರಸ್ವಾಮಿಗಳ ಕಾಲದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪಾದನೆ ಬುಡಕಟ್ಟಿನ ಸಿದ್ಧವೀರಪ್ಪ ಎಂಬ ಚರಮೂರ್ತಿಗಳಿದ್ದರು. ಇವರು ಸರ್ವಜ್ಞನ ತ್ರಿಪದಿಗಳನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿ ಒಂದು ಪುಸ್ತಕವನ್ನು ಮಾಡಿದ ಕಾರಣ ಇವರಿಗೆ ಸಂಪಾದನೆ ಸಿದ್ಧವೀರಪ್ಪಗಳು ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿತ್ತು. ಮಹಾಪಂಡಿತರಾದ ಇವರಿಗೆ ಅಷ್ಟಾವರಣದಲ್ಲಿ ದೃಢತೆ ದಕ್ಕದ ಕಾರಣ ಅವರ ಲಿಂಗದ ಕಂಥೆಯು ಬಿರುಕುಬಿಟ್ಟಿತ್ತು. ಸಿದ್ದವೀರಪ್ಪಗಳು ತಮ್ಮ ಇಷ್ಟಲಿಂಗದ
ವಿಷಯವನ್ನು ಗುರುಗಳಿಗೆ ತಿಳಿಸಿದಾಗ ‘ಅಷ್ಟಾವರಣದಲ್ಲಿ ದೃಢತೆಯನ್ನು ಮೂಡಿಸಿಕೋ’ ಎಂಬುದನ್ನು ಗುರುಗಳು ನೇರವಾಗಿ ಹೇಳದೆ ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ ‘ಮರುಕಂಥೆ ಕಟ್ಟಿಸಿಕೋ’ ಎಂದರು.
ಮೂರು ಬಾರಿ ಕಂಥೆ ಕಟ್ಟಿಸಿದರೂ ಇಷ್ಟಲಿಂಗದ ಗೋಲಕ ಸಡಿಲವಾಗುತ್ತಲೇ ಇದ್ದಿತು. ಕಡೆಗೆ ಕಟ್ಟಿಗಿಹಳ್ಳಿ ಗುರುಗಳು ಶೂನ್ಯಪೀಠ ಶಾಸದ ಪ್ರಕಾರ ಸಿದ್ಧವೀರಪ್ಪಗಳ ಕೊರಳಿಗೆ ಬಹಿಷ್ಕಾರದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಒಂದು ವಸವನ್ನು ಹಾಕಿ ಸಭೆಯಿಂದ ಹೊರಗೆ ಹಾಕಿದರು. ಇದರಿಂದ ಅವಮಾನಿತರಾದ ಸಿದ್ಧವೀರಪ್ಪಗಳು ಮೈಸೂರು ಸೀಮೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ರಾಮಾನುಜ ವೈಷ್ಣವರು, ತಿಗಳರು, ತೆಲುಗು ಹತ್ತಿ ಬಣಜಿಗರು, ಹಂಡೆರಾವುತರನ್ನು ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡು ಶಾಸವಾದದ ತರ್ಕಕ್ಕೆ ತನ್ನ ಗುರುಗಳಾಗಿದ್ದ ಕಟ್ಟಿಗಿಹಳ್ಳಿ ಸಿದ್ಧವೀರಸ್ವಾಮಿಗಳನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಿದರು.
ಆದರೆ ತರ್ಕದಲ್ಲಿ ಅವರು ಸೋತುಹೋದರು. ಅದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಅವರ ಬೆನ್ನಿಗಿದ್ದವರು ತಪ್ಪುದಂಡ ಕಟ್ಟಿ ದೀಕ್ಷೆ ಪಡೆದು ವೀರಶೈವಿಗರಾದರು. ತಪ್ಪುದಂಡ ಕಟ್ಟಿಯೂ ದೀಕ್ಷೆ ಪಡೆಯದ ತಿಗಳರು, ತೆಲುಗು ಹತ್ತಿ ಬಣಜಿಗರು ವೈಷ್ಣವ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಹೋದರು. ಕಟ್ಟಿಗಿಹಳ್ಳಿ ಸಿದ್ಧವೀರಸ್ವಾಮಿಗಳವರ ತರ್ಕವಾದಕ್ಕೆ ಮೆಚ್ಚಿದ ಮೈಸೂರು ಅರಸರು ೭೨ ಬಿರುದುಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಗೌರವಿಸಿದರು. ಬಹಿಷ್ಕೃತ ಚರಮೂರ್ತಿ ಸಿದ್ದವೀರಪ್ಪಗಳು ಹಾಗಲವಾಡಿ ಸಂಸ್ಥಾನದ ದೊರೆಯನ್ನು ಭಕ್ತನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಮಠ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡರು. ಸಿದ್ಧವೀರಪ್ಪನವರ ಬೆಂಬಲಕ್ಕೆ ಮೂಲ ಸಂಪಾದನೆ ಬುಡಕಟ್ಟಿನ ಹತ್ತು ಚರಮೂರ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ಐವರು ಚರಮೂರ್ತಿಗಳು ಸಹ ಹೋದರು” ಎಂದಿದೆ.
ಈ ತಾತ್ವಿಕಭೇದವೇ ಶೂನ್ಯಪೀಠದ ಮೊದಲ ಭೇದ! ಈ ಭೇದವನ್ನು ‘ಸಂಪಾದನೆಯ ಸಮಯ’ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ
ಸಮಯ ಎಂದರೆ ತಾತ್ವಿಕ/ಆಚಾರ ಭೇದ ಎಂದರ್ಥ. ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ಇದು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯ ಭೇದ ಎನಿಸಿದರೂ ಇಲ್ಲಿ ಗುರು ಮತ್ತು ಚರಮೂರ್ತಿಗಳ ನಡುವಿನ ಸಾಧನೆಯ ಕುರಿತಾದ ತಾತ್ವಿಕ ಭಿನ್ನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಈ ಸಮಯಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು ಎನ್ನಬಹುದು. ಏಕೆಂದರೆ ಈ ಭೇದವನ್ನು ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಗಮನಿಸಿದಾಗ ಸಿದ್ಧ ವೀರಪ್ಪಗಳು ‘ಸಾಧನೆಗೆ ಲಿಂಗವು ಅವಶ್ಯವೇ, ಅರುಹಿಗಿಂತ ಕುರುಹು ಮುಖ್ಯವೇ’ ಎಂಬ ನಿಲುವು ಹೊಂದಿದ್ದ ರೆನಿಸುತ್ತದೆ.
ಕಟ್ಟಿಗಿಹಳ್ಳಿ ಸಿದ್ಧವೀರಸ್ವಾಮಿಗಳ ನಿಲುವು ಸಹ ಇದೇ ಆಗಿದ್ದರೂ ತಮ್ಮ ಚರಮೂರ್ತಿ ಶಿಷ್ಯನು ಅಷ್ಟಾವರಣದಲ್ಲಿ ದೃಢತೆ ಪಡೆದು ನಂತರ ಮುಂದಿನ ಸಾಧನೆಗೆ ಅನುವಾಗಲಿ. ಯಾವುದೇ ಬಳಸುಮಾರ್ಗ ಸರಿಯಲ್ಲ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎನಿಸುತ್ತದೆ. ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಸಾಧನೆಗೈಯದ ಶಿಷ್ಯನನ್ನು ನಿರ್ದಾಕ್ಷಿಣ್ಯವಾಗಿ ಹೊರಹಾಕಿದ ಗುರು ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಯ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಒಂದು ಹಂತವು ಅನಾವಶ್ಯಕ ಎನ್ನುವ ದೃಢ ನಿರ್ಧಾರದ ಶಿಷ್ಯನ ನಡುವಿನ ಈ ಪ್ರಸಂಗವು ಅಂದಿನ ತರ್ಕದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ತೋರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ತನ್ನ ನಿಲುವು ಸರಿಯಿದ್ದರೆ
ಅದಕ್ಕೆ ಬದ್ಧನಾಗಿ ಗುರುವನ್ನು ಸಹ ಸವಾಲಿಗೀಡುಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಶಿಷ್ಯಪರಂಪರೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಹ ಒಂದು ಒಳನೋಟ ವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
“ಈ ಕಟ್ಟಿಗಿಹಳ್ಳಿ ಸಿದ್ಧವೀರಸ್ವಾಮಿಗಳಿಗೆ ಇಬ್ಬರು ಮರಿಗಳಿದ್ದರು. ಅವರೇ ಮುರುಘರಾಜೇಂದ್ರ ಶಾಂತವೀರ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಮತ್ತು ನೋಟದ (ನೋಡ)ಸಿದ್ಧಲಿಂಗ ದೇಶಿಕೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳು. ತ್ರಾಟಕ ಯೋಗದಲ್ಲಿ ಅಪ್ರತಿಮ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದ್ದ ಕಾರಣ ನೋಟದ ಅಥವಾ ನೋಡ ಎಂಬ ಉಪಸರ್ಗ ಅವರ ಹೆಸರಿಗೆ ಸೇರಿದ್ದಿತು. ದಿಲ್ಲಿಯ ಮಲ್ಲೂಖಾನನಿಂದ ಶಿಖಾಶೈಲವನ್ನು ಪಡೆದ ಸಿದ್ದವೀರಸ್ವಾಮಿಗಳು ಶಿಖಾಶೈಲ ಪಟ್ಟಕ್ಕೆ ಮುರುಘ ರಾಜೇಂದ್ರ ರನ್ನೂ, ಶಿವಾನುಭವ ಚರಂತಿಗೆ ಪಟ್ಟಕ್ಕೆ ನೋಡಸಿದ್ಧಲಿಂಗದೇಶಿಕೇಂದ್ರರನ್ನೂ ನೇಮಿಸಿದ್ದರು. ಈ ಈರ್ವರೂ ಪರಸ್ಪರ ಹೊಂದಿಕೊಂಡು ಅಧಿಕಾರ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು.
ಹೀಗಿರುವಾಗ ನೋಡಸಿದ್ಧಲಿಂಗ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಲಿಂಗೈಕ್ಯರಾದ ಕಾರಣ ಅವರ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಮುರುಘಾಶಾಂತವೀರ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ನೋಡಸಿದ್ಧಲಿಂಗಸ್ವಾಮಿಗಳ ಮರಿಯಾಗಿದ್ದ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿಗಳಿಗೆ ಪಟ್ಟ ಕಟ್ಟಿದರು” ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ.
ಹಾಗೆಯೇ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತ, “ಒಂದು ಮಹಾನವಮಿ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಖಾಪಟ್ಟದ ಮುರುಘರಾಜೇಂದ್ರ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಹವರ್ತಿ ಶಿವಾನುಭವ ಚರಂತಿಕೆಯ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿಗಳನ್ನು ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಕೂರಿಸಿಕೊಂಡು ಸಮಾನ ಗೌರವ ನೀಡಿದ್ದುದು ಏಳು ನೂರೆಪ್ಪತ್ತು ಬುಡಕಟ್ಟಿನ ವಿರಕ್ತ ಚರಮೂರ್ತಿಗಳಲ್ಲಿನ ಮೂಲ ಸಂಪಾದನೆ ಬುಡಕಟ್ಟಿನ ಐದು ಚರಮೂರ್ತಿಗಳಿಗೆ ಈರ್ಷ್ಯೆಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆಗ ಅವರು ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿಗಳಿಗೆ ನೀಡಿದ ಅಂಥದೇ ಸಮಾನ ಸಾಷ್ಟಾಂಗ ಗೌರವವನ್ನು ನಮಗೂ ನೀಡಬೇಕು ಅಥವಾ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿಗಳನ್ನು ನಮ್ಮೊಟ್ಟಿಗೆ ಕೆಳ ಹಂತದ ಆಸನದಲ್ಲಿ ಕೂರಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನಿಡುತ್ತಾರೆ.
ಆಗ ಉಳಿದ ಏಳುನೂರು ಎಪ್ಪತ್ತು ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳ ಎಲ್ಲಾ ಚರಮೂರ್ತಿಗಳೂ ಒಕ್ಕೊರಲಿನಿಂದ, ‘ಶಿವಾನುಭವ ಚರಂತಿಕೆಯ ಪಟ್ಟ ಇರುವುದು ಒಂದೇ ಒಂದು. ಅದು ಶಿಖಾಪಟ್ಟದಷ್ಟೇ ಸಮಾನ ಸ್ಥಾನ. ಅವರು ಸಾಮಾನ್ಯ
ಚರಂತಿಕೆ ಪಟ್ಟಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸ್ಥಾನದವರು. ಹಾಗಾಗಿ ಈ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಅವರು ಅರ್ಹರು’ ಎಂದು ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿಗಳ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೂ ಒಪ್ಪದ ದುರಹಂಕಾರದ ಮಾತಿನ ಆ ಐವರನ್ನೂ ಹೊರಹಾಕಿ ಬಿಚ್ಚುಗತ್ತಿ ಭರಮಣ್ಣನಿಂದ ಗಡಿಪಾರು ಸಹ ಮಾಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಮುಂದೆ ಆ ಐವರಲ್ಲಿಯೂ ‘ನಾನು ಹೆಚ್ಚು ನೀನು ಕಡಿಮೆ’ ಎಂಬ ಅಹಂವುಂಟಾಗಿ ಐದೂ ಚರಂತಿಕೆಗಳು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಸಮಯಗಳಾಗಿ ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗುತ್ತವೆ. ಇತ್ತ ಶೂನ್ಯಪೀಠದಡಿ ಇದ್ದ ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು ಮಠಗಳಲ್ಲಿ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಸ್ವಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯ ಅಹಂ ಹೆಡೆಯೆತ್ತಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ಸಮಯಭೇದಗಳಾಗುತ್ತವೆ. ಮುಂದೆ ಈ ಎಲ್ಲಾ ಸಮಯಗಳೂ ಸಂಘಟನೆಗೊಂಡು ಸಂಪಾದನಾ ಸಮಯ, ಮುರುಘಾ ಸಮಯ, ಕುಮಾರ ಸಮಯ, ಕೆಂಪಿನ ಸಮಯ ಮತ್ತು ಚೀಲಾಳ ಸಮಯ ಎಂಬ ಐದು ಪ್ರಮುಖ ಸಮಯಗಳಾಗುತ್ತವೆ. ಮುಂದೆ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪಾದನಾ ಸಮಯ ಮತ್ತು ಕೆಂಪಿನ ಸಮಯಗಳು ಚೀಲಾಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಲೀನವಾಗುತ್ತವೆ.
ಮುರುಘಾ ಸಮಯದ ಮೂಲ ಚಿತ್ರದುರ್ಗದ ಮಠ. ಕುಮಾರ ಸಮಯದ ಮೂಲ ಜಡೇದ (ಸೋದೆ) ಮಠ ಮತ್ತು ಚೀಲಾಳ ಸಮಯದ ಮೂಲ ಡಂಬಳ ಮಠ! ಗದುಗಿನ ತೋಂಟದಾರ್ಯ ಮಠವು ತಮ್ಮಲ್ಲಿದ್ದ ಚೀಲಾಳ ತೋಟಪ್ಪ ಸ್ವಾಮಿಗಳ ದೆಸೆಯಿಂದ ತೋಂಟದಾರ್ಯ ಮಠ ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿದೆಯೇ ಹೊರತು ಎಡೆಯೂರು (ತೋಂಟದ) ಸಿದ್ಧಲಿಂಗೇಶ್ವರ ಸ್ವಾಮಿಗಳಿಂದಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ ಸಂಗತಿ. ಈ ಎ ಸಮಯಗಳ ಮಠಗಳು ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಚರಂತಿಕೆಯ ಶಾಖಾ ಮಠಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಮುರುಘಾ ಸಮಯ ಮತ್ತು ಕುಮಾರ ಸಮಯಗಳೆರಡೂ ಒಂದೇ ಎನಿಸಿದರೂ ಅವು ಭಿನ್ನವಾಗಿದ್ದವು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಜಡೇದ ಮಠದಲ್ಲಿನ ಎರಡು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಗದ್ದುಗೆಗಳೇ ಸಾಕ್ಷಿ” ಎಂದು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಇಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಗಮನಿಸಿದರೆ ಮೊದಲ ಸಂಪಾದನೆ ಸಮಯದ ಭೇದದ ನಂತರ ಈ ಎಲ್ಲಾ ಉಳಿದ ಭೇದಗಳಲ್ಲಿ
ಯಾವುದೇ ತಾತ್ವಿಕ ಭೇದ ಇರದೆ ಕೇವಲ ಮಠಾಽಶರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಸ್ವಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯ ಕಾರಣ ಭೇದವುಂಟಾಗಿದ್ದರೂ ಇವುಗಳನ್ನು ಲೇಖಕ ಗೌರವಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ‘ಸಮಯ’ ಎಂದಿzನೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಸ್ವಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯ ವಿನಾ ಇವರೆಲ್ಲರೂ ಮಹಾನ್ ಸಾಧಕರೇ ಆಗಿದ್ದರು. ಈ ಇಡೀ ಗ್ರಂಥದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿಯೂ ಲಿಂಗಾಯತ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದಿಗಳು ಮಂಡಿಸುವ ಸಂಕಥನಗಳ ಒಂದೇ ಒಂದು ವಿಚಾರದ ಪ್ರಸ್ತಾಪವಿಲ್ಲ. ವಚನಗಳು ಧರ್ಮಗ್ರಂಥ ಎಂಬ ಉಲ್ಲೇಖವಿಲ್ಲ.
ತರ್ಕ, ವೇದ, ವ್ಯಾಕರಣ, ಶಾಸಾಗಮ, ಪುರಾಣೋಪನಿಷತ್ತು, ನ್ಯಾಯ, ವೈಶೇಷಿಕವಲ್ಲದೇ ಮಂತ್ರಪಠಣದಲ್ಲಿನ ಪೂರಕ, ಕುಂಭಕ, ರೇಚಕ ಯೋಗದ ಉಖಗಳಿವೆ. ಅಸಲಿಗೆ ವಚನಗಳ ಆಧಾರದ ಯಾವ ಧಾರ್ಮಿಕ ತಾತ್ಪರ್ಯ ವನ್ನೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿಲ್ಲ.
ಶೂನ್ಯಪೀಠಕ್ಕೂ ಮುಂಚಿನ ವೀರಶೈವ ಪೀಠಗಳ ಕುರಿತು ಯಾವುದೇ ದ್ವೇಷವಾಗಲಿ, ವೈರತ್ವವಾಗಲಿ ಎಲ್ಲಿಯೂ
ದಾಖಲಾಗಿಲ್ಲ. ಹಳೇಬೀಡಿನ ಮಠವೊಂದರ ವ್ಯಾಜ್ಯದ ಕುರಿತ ಪ್ರಸ್ತಾಪದಲ್ಲಿಯೂ, “ಶ್ರೀ ರಂಭಾಪುರಿ ವೀರಸಿಂಹಾ ಸನಕ್ಕೆ ಕಾರಣಕರ್ತರಾದ ಎಂಟುಜಡೆಯ ಸೋಮಶೇಖರ ಸ್ವಾಮಿಗಳವರು ಶ್ರೀಮತ್ ಪರಮೇಶ್ವರನ ಅರ್ಧಾಂಗಿ ಯಾದ ಉಮಾದೇವಿಯವರ ಮೇಲುದಿನ ಪರಮೇಶ್ವರನು ಸಕಲ ದೇವತೆಗಳೊಡನೆ ಮೂರ್ತವ ಮಾಡಿದ ಸಭಾ ಮಧ್ಯದಿ ಭೃಂಗೀಶ್ವರನ ವಾದದಿಂಸಂಚಲತ್ವದಿ ನೊಗೆದ ಚಂದ್ರದ್ರೋಣ ಪರ್ವತದ ಸಮೀಸದಿ ಇರ್ದ ಗಾಳಿಪೂಜೆಯ ಗಿರಿಯ ಸಿದ್ಧಕುಲ ಶಿಖಾಮಣಿಗಳಾದ ಷಟುಸ್ಥಲ ಪ್ರಭು ವಂಶೋದ್ಭವರಾದ ಮುಳ್ಳಕಟ್ಟಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ತಪಸ್ಸುಗೈದ ನಿಮಿತ್ಯದಿಂ ಪೆಸರು ಪಡೆದ ಮುಳ್ಳಕಟ್ಟಿಗೆಯ ಸ್ವಾಮಿಗಳವರ ಗದ್ದುಗೆಗೆ ಕಾರಣ ಕರ್ತರಾದ ಹೊಲಿಕೆರೆ ರಾ|| ಕೆಂಪಿನ ಸಿದ್ಧಬಸವ…” ಬರೆದ ಪತ್ರ ಎಂದೇ ದಾಖಲಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಅಂದರೆ ಎಲ್ಲಾ ಗುರು-ವಿರಕ್ತ ಪರಂಪರೆಯ ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಸೌಹಾರ್ದದಿಂದಲೇ ಇದ್ದರು ಮತ್ತು ಪಂಚಪೀಠಗಳ
ಬಗ್ಗೆ ಉನ್ನತವಾದ ಗೌರವಾದರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಈ ವಿವರಣೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ. ಹೀಗೆ ಸಮಗ್ರವಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಸಿದ್ಧಾಂತ ಭೇದವಿಲ್ಲದೆ ಕೇವಲ ಮಠಾಧೀಶರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯ ಜಗಳಗಳ ಕಾರಣ ಈ ಸಮಯ ಭೇದಗಳುಂಟಾಗಿದ್ದವು ಎಂಬುದು ಗಮನಾರ್ಹ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಭೇದಗಳ ನಡುವೆಯೂ ಯಾವುದೇ ಮಠಾಧಿಪತಿಗಳು
ಭಕ್ತರನ್ನು ವಿಭಜಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. ವಿವಿಧ ಆಕಾರ, ಲೋಹ, ಮಣ್ಣಿನ ಹಣತೆಗಳಾಗಿಯೂ ಜ್ಯೋತಿಯೊಂದೇ ಎನ್ನುವಂತೆ ಎಲ್ಲರೂ ಸಮಗ್ರವಾಗಿ ಶ್ರೀಮದ್ವೀರಶೈವವನ್ನೇ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.
ಶಕ್ತಿವಿಶಿಷ್ಟಾದ್ವೈತ, ಸಿದ್ಧಾಂತ ಶಿಖಾಮಣಿ, ಕರಣಹಸಿಗೆ, ಮಂತ್ರಗೋಪ್ಯ, ಮಿಶ್ರಾರ್ಪಣ, ಸೃಷ್ಟಿವಚನ, ಮತ್ತು ವಚನಸಾಹಿತ್ಯ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಶಿವಾನುಭವವೆಂದು ಬೋಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಭಕ್ತರು ಸಹ ಗುರುವಿರಕ್ತರ ಎಲ್ಲಾ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಮುಂದಿನ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಾಧು- ವೀರಶೈವರು ತಮ್ಮದೇ ಜಾತಿಪೀಠವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿಕೊಂಡದ್ದನ್ನು ಸಹ ‘ಸಮಯ’ ಭೇದದ ಮುಂದುವರಿಕೆಯೇ ಆಗಿದೆ ಎನ್ನಬಹುದು. ಹಾಗಿzಗಲೂ ವೀರಶೈವದ ವಿಭಜನೆಗೆ ಯಾರೂ ಕೈಹಾಕಿರಲಿಲ್ಲ. ಈಗ ಈ ಸಾಧುಪೀಠದಲ್ಲಿಯೂ ‘ಸಮಯ’
ಭೇದ ಉಂಟಾಗಿ ಮೂಲಮಠ ವೀರಶೈವ ಎಂದರೆ, ಶಾಖಾಮಠವೊಂದು ಲಿಂಗಾಯತ ಎನ್ನುತ್ತಿದೆ. ಈ ಸಾಧು-ವೀರಶೈವದ ಜಾತಿ ಸಮಯಭೇದವನ್ನೇ ಮಾದರಿಯಾಗಿ ಅನುಸರಿಸಿ ಸ್ಥಾಪನೆಗೊಂಡ ಪಂಚಮಸಾಲಿ ಜಾತಿಪೀಠವು ಸ್ಥಾಪನೆಯಂದೇ ಕೆಲವು ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯ ಕಾರಣವಾಗಿ ಎರಡಾಗಿ ಭೇದಗೊಂಡಿದೆ.
ಈಗ ಈ ಪೀಠವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಪ್ರಭಾವಿಗಳು ಐದಾಗಿ ಭೇದಿಸುವ ಹವಣಿಕೆ ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಎಲ್ಲ ಕಾರಣ ಗಳಿಗಾಗಿಯೇ ಈ ಜಾತಿಪೀಠಿಗಳಿಗೆ ಧಾರ್ಮಿಕತತ್ವಕ್ಕಿಂತ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಮತ (ವೋಟು) ರಾಜಕೀಯವಷ್ಟೇ ಏಕೈಕ
ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ. ಅಂದರೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ವೀರಶೈವದ ಈ ಸಮಯಭೇದವು ಮತಧರ್ಮಕಾರಣದಿಂದ ಮತದಾರ ರಾಜಕಾರಣಕ್ಕೆ ರೂಪಾಂತರಗೊಂಡ ಮಾರ್ಪು ಯಾನೆ Paradigm Shift of philosophy into politics! ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಬಹುಪಾಲು ಜಾತಿಪೀಠಿಗಳಿಗೆ ಗೊತ್ತಿರುವುದು ಕೇವಲ ಕೆಲವು ಸರಳ ವಚನಗಳು ಮಾತ್ರವೇ ಹೊರತು ವೀರಶೈವ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ತತ್ವದ ಲವಲೇಶವಲ್ಲ.
ಇದು ಈ ಪೀಠಾಧಿಪತಿಗಳ ತಪ್ಪಲ್ಲ, ಅವರ ಜಾತಿಭಕ್ತರು ಅದನ್ನೇ ಬಯಸಿ ಇವರಿಗೆ ಪಟ್ಟ ಕಟ್ಟಿದ ಕಾರಣ ಅವರು ಅದಕ್ಕೆ ಬದ್ಧರಾಗಿರಲೇಬೇಕಾದ್ದು ಅನಿವಾರ್ಯ. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ಜಾತಿಪೀಠಗಳ ಪೀಠಾಧಿಪತಿಗಳು ಸ್ವಜಾತಿ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ ಮತ್ತು ಉದ್ಯಮಿಗಳ ಕೈವಶರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಒಬ್ಬರು ‘ಭಕ್ತದೇವರು’ಗಳ ಆಣತಿಯಂತೆ ಮೀಸಲಾತಿಗೆ
ಮುಷ್ಕರ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ತಮ್ಮ ತಾಳಕ್ಕೆ ಕುಣಿಯದ ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಯೋಗಿಕ, ತಾತ್ವಿಕ ಪೀಠಾಧಿಪತಿಗಳನ್ನು ಹರಿಹರದ ಮಾಜಿ ‘ಶಾಸಕದೇವರು’ ಏಕವಚನದಲ್ಲಿಯೇ ತಮ್ಮ ಅಡಿಯಾಳನ್ನು ಝಾಡಿಸುವಂತೆ ಝಾಡಿಸಿರುವುದನ್ನು ಇಡೀ ರಾಜ್ಯವೇ ನೋಡಿದೆ. ಎಲ್ಲವೂ ಅಯೋಮಯ! ಸಾಮಾಜಿಕ ಮೀಸಲಾತಿಯನ್ನು ಬಯಸಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜನರು
ಹೋರಾಡುವುದು ಸಮ್ಮತವೇ ಹೊರತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸ್ವಾಮಿಗಳಾದವರು ಹೋರಾಡುವುದು ಸಮ್ಮತವಲ್ಲವೇ ಅಲ್ಲ.
ಇದು ಮೀಸಲಾತಿ ಬಯಸುವ ಬೇಡಜಂಗಮ, ಪಂಚಮಸಾಲಿ ಸೇರಿ ಎಲ್ಲಾ ಜನಾಂಗಕ್ಕೂ ಅನ್ವಯ. ಏಕೆಂದರೆ ಪರಮ ಸನ್ಯಾಸಿ ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದರು, “ಸನ್ಯಾಸಿ ಎಂದರೆ ಯಾರು ಕಾವಿ ತೊಟ್ಟು ಪ್ರಪಂಚ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಬಂಧಗಳನ್ನು ತೊರೆದು ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನು ಕೇವಲ ಮತ್ತು ಕೇವಲ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಚಿಂತನೆ, ಸತ್ಯಾನ್ವೇಷಣೆ, ಸ್ವಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು ಮಾನವಧರ್ಮಕ್ಕಾಗಿ ಮುಡಿಪಾಗಿಡುವರೋ ಅವರು” ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.
(ಮುಂದುವರಿಯುವುದು)
(ಲೇಖಕರು ಶಿಕಾಗೊ ನಿವಾಸಿ ಮತ್ತು ಸಾಹಿತಿ)
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: Ravi Hunj column: ಇಲ್ಲ, ಇದು ಹೀಗೆಯೇ…
